Bina

İkansese Babı

و اثنان؛ للملحق احرنجم؛ الباب الأول؛ اِفْعَنْلَلَ يَفْعَنْلِلُ اِفْعِنْلَالًا و موزونه؛ اِقْعَنْسَسَ يَقْعَنْسِسُ اِقْعِنْسَاسًا و علامته؛ أن يكون ماضيه على ستة أحرف  بزيادة الهمزة فى أوله و النون بين العين واللام، و حرف آخر من جنس لام فعله فى آخره و بناؤه؛ لمالغة اللازم، لأنه يقال؛ قَعَسَ الرجلُ اذا خرج صدره و دخل ظهره فى الجملة. و يقال؛ اِقْعَنْسَسَ الرجل اذا خرج صدره و دخل ظهره مبالغة.

İhranceme’ye mülhak 2 tanedir.
1.Bab; اِفْعَنْلَلَ يَفْعَنْلِلُ اِفْعِنْلَالًا ‘dir. Mevzunu; اِقْعَنْسَسَ يَقْعَنْسِسُ اِقْعِنْسَاسًا ‘dir. Alameti; Sülasi mücerred fiilin başına bir hemze, aynul fiili ile lamul fiili arasına bir nun, ve sonuna da lamul fiili cinsinden bir harf ziyadesiyle (ihranceme’ye muvazene yönünden tam benzer olarak) mazisin 6 harf üzere olmasıdır. Binası; lazımın mübalağası içindir. Çünkü denilir ki; Kişinin göğüsü bir cümle öne çıkıp, sırtı içeriye dönükse Araplar قَعَسَ الرجلُ derler. Yine, bu hal mübalağalı bir şekildeyse o zaman da اِقْعَنْسَسَ الرجل derler.

İlgili Makaleler