Harekeler
Arap alfabesi tamamen sessiz harflerden oluşur. Bu sessiz harfleri okumamızı sağlayan ses işaretlerine “hareke” denir. Yani Arapça harekeler, diğer dillerdeki sesli harflere karşılık gelir. Orjinal Arapça harekesizdir.
Arap dünyasında kullanılan tüm yazılı ve görsel ifadeler harekesiz olarak kullanılmaktadır. Arapçayı sonradan öğrenen kişilerin başlangıçta harekesiz metinleri okumaları imkansızdır. Bu yüzden ilk etapda Arapça harekeler metin okumalarında zaruret halini alır. Ancak zaman içerisinde Arap Gramerini oluşturan Sarf ve Nahiv bilgisine aşina oldukça ve Arapça dil bilgisi kurallarını öğrenmeye başladıkça harekesiz metinler de okunabilir.
Harekeler
Harfleri okumamıza yarayan işaretlere denir. Alfabe, Türkçedeki sessiz harflere karşılık gelirken; harekeler ise sesli harflere karşılık gelir. 3 hareke vardır: fetha yani üstün; kesra yani esre; damme yani ötre.
َ- Fetha
Harflerin üzerine, sağdan sola eğik olarak yazılır. e, a sesi verir. Aşağıdaki kelimelerdeki harekesi üstündür.
| نَصَرَ | غَفَرَ | خَلَقَ | جَعَلَ |
| nasara | gafara | halaka | Ce’ale |
ِ- Kesra
Harflerin altına, sağdan sola eğik olarak yazılır. ı, i sesi verir. Aşağıdaki kelimelerin orta harekesi kesradır.
| خَشِيَ | عَمِلَ | رَضِيَ | غَضِبَ |
| haşiye | A’mile | radiye | gadibe |
ُ- Damme
Harflerin üzerine, küçücük bir vav şeklinde yazılır. u, ü sesi verir. Aşağıdaki kelimelerin ilk harekesi dammedir.
| وُضِعَ | كُتِبَ | ذُكِرَ | فُتِحَ |
| Vudia’ | kutibe | zukira | futiha |
ْ- Cezm
Üzerinde bulunduğu harfi, kendinden önceki harf ile bağlayan, küçük daire şeklindeki işarettir. Aşağıdaki kelimelerin son harflerinin harekesi cezmdir.
| كُنْ | عَنْ | قَدْ | مِنْ |
| kun | A’n | qad | min |
ّ- Şedde
Üzerinde bulunduğu harfi iki kere okutan ve önceki harfe bağlayan işarettir. Sağdan sola doğru yazılır. Aşağıdaki kelimelerin son harfleri şeddelidir.
| اَنَّ | اِلاَّ | اِنَّ | ثُمَّ |
| enne | illa | inne | summe |
Tenvin
İsimlerin sonunda bulunan ve “n” sesiyle kelimeyi bitiren çift harekelerdir. Tenvin üç tanedir.
ً- Fethatân
İki üstün demektir. Kelimeyi “-en, -an” sesiyle bitirir. Eğer isim, yuvarlak te (ة) veya hemze ile bitmezse, iki üstün( ا ) ile birlikte yazılır. Şimdi iki üstün ile ilgili örnekleri inceleyelim:
| مَدْرَسَةً | اَزْوَاجًا | قَرْيَةً | كَثيرًا |
| medreseten | ezvacen | karyeten | kesiran |
ٍ- Kesretân
İki esre demektir. Kelimeyi “-in, -ın” sesiyle bitirir. Şimdi de iki esre ile ilgili örnekleri inceleyelim:
| بَعْضٍ | يَوْمٍ | قُوَّةٍ | شَدِيدٍ |
| Ba’din | yavmin | kuvvatin | şedidin |
ٌ- Dammetân
İki ötre demektir. Kelimeyi “-un, -ün” sesiyle bitirir. Şimdi de ötre ile ilgili örnekleri inceleyelim:
| مُصِيبَةٌ | جُنَاحٌ | حَسَنَةٌ | فِتْنَةٌ |
| musibetun | cunahun | hasenetun | fitnetun |
ا وي Med Harfleri
Med yani uzatma harfleri üç tanedir. Elif, vav ve ye. Bu harflere aynı zamanda illet harfleri de denir. Arapçada bazı durumlarda kelime içindeki harfler uzatılarak okunur. Bunun için gerekli olan şartlar vardır: Med harfinin uzatarak okutabilmesi için harekesiz gelmesi şarttır. Ayrıca eliften önceki harfin üstün; “vav”dan önceki harfin ötre; “ye”den önceki harfin de kesre olması gerekir.
“elif” med harfine ait örnekler
| قَالَ | جَاهَدَ | غَالِبَ | كَانَ |
| qâle | câhede | gâlibe | Kâne |
“vav” med harfine ait örnekler:
| اُوتِىَ | يَصُدُّونَ | اَعُوذُ | يَقُولُ |
| ûtiye | yasuddûne | Eû’zu | yeqûlu |
“ye” med harfine ait örnekler:
| نُزِيقُ | اَلَّذِينَ | تَجْرِى | يُرِيدُ |
| nuzîqu | ellezîne | tecrî | yurîdu |
Elif-i Maksure
Med harfleri olan elif, vav ve ye’den başka, elif gibi uzatan ve elif gibi görev yapan bir de elif-i maksure dediğimiz, kelimenin sonunda “ye” şeklinde görülen bir elif vardır. Bu “ye” harfinin elif-i maksure adını alması için kelime sonunda olması ve fetha ile harekeli harften sonra sakin olarak gelmesi gerekir.
كُبْرَى ، سَلْمَى ، طُوبَى kelimelerinde olduğu gibi. Bu kelimelerin son harfi, kendinden sonra elif varmış gibi uzatılır.
Arap alfabesi tamamen sessiz harflerden oluşur. Bu sessiz harfleri okumamızı sağlayan ses işaretlerine “hareke” denir. Yani Arapça harekeler, diğer dillerdeki sesli harflere karşılık gelir. Orjinal Arapça harekesizdir.
Arap dünyasında kullanılan tüm yazılı ve görsel ifadeler harekesiz olarak kullanılmaktadır. Arapçayı sonradan öğrenen kişilerin başlangıçta harekesiz metinleri okumaları imkansızdır. Bu yüzden ilk etapda Arapça harekeler metin okumalarında zaruret halini alır. Ancak zaman içerisinde Arap Gramerini oluşturan Sarf ve Nahiv bilgisine aşina oldukça ve Arapça dil bilgisi kurallarını öğrenmeye başladıkça harekesiz metinler de okunabilir.
Harekeler
Harfleri okumamıza yarayan işaretlere denir. Alfabe, Türkçedeki sessiz harflere karşılık gelirken; harekeler ise sesli harflere karşılık gelir. 3 hareke vardır: fetha yani üstün; kesra yani esre; damme yani ötre.
Harflerin üzerine, sağdan sola eğik olarak yazılır. e, a sesi verir. Aşağıdaki kelimelerdeki harekesi üstündür.
| نَصَرَ | غَفَرَ | خَلَقَ | جَعَلَ |
| nasara | gafara | halaka | Ce’ale |
Harflerin altına, sağdan sola eğik olarak yazılır. ı, i sesi verir. Aşağıdaki kelimelerin orta harekesi kesradır.
| خَشِيَ | عَمِلَ | رَضِيَ | غَضِبَ |
| haşiye | A’mile | radiye | gadibe |
Harflerin üzerine, küçücük bir vav şeklinde yazılır. u, ü sesi verir. Aşağıdaki kelimelerin ilk harekesi dammedir.
| وُضِعَ | كُتِبَ | ذُكِرَ | فُتِحَ |
| Vudia’ | kutibe | zukira | futiha |
Üzerinde bulunduğu harfi, kendinden önceki harf ile bağlayan, küçük daire şeklindeki işarettir. Aşağıdaki kelimelerin son harflerinin harekesi cezmdir.
| كُنْ | عَنْ | قَدْ | مِنْ |
| kun | A’n | qad | min |
Üzerinde bulunduğu harfi iki kere okutan ve önceki harfe bağlayan işarettir. Sağdan sola doğru yazılır. Aşağıdaki kelimelerin son harfleri şeddelidir.
| اَنَّ | اِلاَّ | اِنَّ | ثُمَّ |
| enne | illa | inne | summe |
İsimlerin sonunda bulunan ve “n” sesiyle kelimeyi bitiren çift harekelerdir. Tenvin üç tanedir.
İki üstün demektir. Kelimeyi “-en, -an” sesiyle bitirir. Eğer isim, yuvarlak te (ة) veya hemze ile bitmezse, iki üstün( ا ) ile birlikte yazılır. Şimdi iki üstün ile ilgili örnekleri inceleyelim:
| مَدْرَسَةً | اَزْوَاجًا | قَرْيَةً | كَثيرًا |
| medreseten | ezvacen | karyeten | kesiran |
İki esre demektir. Kelimeyi “-in, -ın” sesiyle bitirir. Şimdi de iki esre ile ilgili örnekleri inceleyelim:
| بَعْضٍ | يَوْمٍ | قُوَّةٍ | شَدِيدٍ |
| Ba’din | yavmin | kuvvatin | şedidin |
İki ötre demektir. Kelimeyi “-un, -ün” sesiyle bitirir. Şimdi de ötre ile ilgili örnekleri inceleyelim:
| مُصِيبَةٌ | جُنَاحٌ | حَسَنَةٌ | فِتْنَةٌ |
| musibetun | cunahun | hasenetun | fitnetun |
Med yani uzatma harfleri üç tanedir. Elif, vav ve ye. Bu harflere aynı zamanda illet harfleri de denir. Arapçada bazı durumlarda kelime içindeki harfler uzatılarak okunur. Bunun için gerekli olan şartlar vardır: Med harfinin uzatarak okutabilmesi için harekesiz gelmesi şarttır. Ayrıca eliften önceki harfin üstün; “vav”dan önceki harfin ötre; “ye”den önceki harfin de kesre olması gerekir.
“elif” med harfine ait örnekler
| قَالَ | جَاهَدَ | غَالِبَ | كَانَ |
| qâle | câhede | gâlibe | Kâne |
“vav” med harfine ait örnekler:
| اُوتِىَ | يَصُدُّونَ | اَعُوذُ | يَقُولُ |
| ûtiye | yasuddûne | Eû’zu | yeqûlu |
“ye” med harfine ait örnekler:
| نُزِيقُ | اَلَّذِينَ | تَجْرِى | يُرِيدُ |
| nuzîqu | ellezîne | tecrî | yurîdu |
Med harfleri olan elif, vav ve ye’den başka, elif gibi uzatan ve elif gibi görev yapan bir de elif-i maksure dediğimiz, kelimenin sonunda “ye” şeklinde görülen bir elif vardır. Bu “ye” harfinin elif-i maksure adını alması için kelime sonunda olması ve fetha ile harekeli harften sonra sakin olarak gelmesi gerekir.
كُبْرَى ، سَلْمَى ، طُوبَى kelimelerinde olduğu gibi. Bu kelimelerin son harfi, kendinden sonra elif varmış gibi uzatılır.
ARAPÇA DİL BİLGİSİ KONULARI
Arapça Gramer Arapça Dil Bilgisi Arapça Öğren Arapça Dersleri Fasih Arapça
Aöf Arapça Pratik Arapça – Arapça Sarf – Arapça Nahiv –