Arapça Gayri Munsarif

Gayri Munsarif

Gayri Munsarif (Yarı Çekimli)

Gayri munsarif ifadesi cümle içerisinde aldığı göreve göre bir kelimenin son harekesinin normal şartlarda olması gerektiği gibi kullanılamaması durumunu anlatmak için kullanılır. Arapçada kelimelerin son harf harekeleri cümle içerisinde aldıkları göreve göre değişiklikler gösterir, ki buna “irab” diyoruz. Örneğin, özne yani fail olan bir kelimenin son harfinin harekesi ötredir. Nesne olan bir kelimenin son harfinin harekesi fethadır. Dolaylı nesne durumundaki bir kelimenin son harfinin harekesi kesradır. Ancak bazı kelimeler vardır ki örneğin, kesra alması gereken yerde bu harekeyi alamaz, onun yerine fetha alır. Veya tenvinli ötre (çift ötre harekesi) alması gereken yerde bunu alamaz, onun yerine tek ötre alır. İşte bu tür kelimelere gayri munsarif (yarı çekimli) denir. Gayri munsarif kelimeler belirlilik takısı (el takısı, harfi tarif) aldıklarında ve isim tamlamasında ilk isim (mudaaf, muzaaf) olduklarında normale yani munsarif hale dönerler.

Şimdi gayri munsarif grubuna giren kelimeler nelermiş onları öğrenelim:

1. Yabancı dilden Arapçaya giren alem isimler

هارون – Harun (İbranice);

أنقرة – Ankara (Türkçe)

2. Müennes alem isimler

زينب – Zeynep

طلحة – Talha (Erkek ismi olmasına rağmen müennes gayri munsarif isimlerdendir)

دمشق – Dimaşk (Şam)

دنيا – Dünya

3. Sonunda ان harfleri bulunan alem isimler

عثمان – Osman

رمضان – Ramazan

4. Fiil vezninde olan alem isimler

أحمد – Ahmed (muzari fiil kalıbında)

يزيد – Yezid (muzari fiil kalıbında)

5. فُعَلُ kalıbındaki alem isimler

عُمَرُ – Ömer

هُبَلُ – Hübel

6. İki ismin kaynaşmasıyla oluşan alem isimler

حضرموت (حضر موت ) – Hadramavt

بعلبك (بعل بك)

7. أَفْعَلُ kalıbında sıfatı müşebbehe ve ismi tafdiller

أحمر – kırmızı

أَكْبَرُ – daha (en) büyük

8. فُعْلاَن kalıbındaki sıfatlar

جَوْعَانُ – aç

سَكْرَانُ – sarhoş

9. 1-10 arası üleştirme sayıları

رُباعُ مَرْبَعُ – dörder

عُشَرُ مَعْشَرُ – onar

10. Sonunda elif memdude hemze (اء) olan isimler (Bu aynı zamanda müenneslik alametidir)

أَوْلِيَاءُ – dostlar

حَمْرَاءُ – kırmızı

صَحْرَاءُ – çöl

11. Sonunda elif maksure (ى) olan isimler (Bu aynı zamanda müenneslik alametidir)

بُشْرَى – müjde

حُسْنَى – daha (en) güzel

كُبْرَى – daha (en) büyük

Title

مَسَاكِينُ – yoksullar

مَعَابِدُ – tapınaklar

مَفَاتِيحُ – anahtarlar

مَصابِيح – lambalar

مَسَاجِد – mescidler

مَدَارِسُ – okullar