( أدَوَاتُ الاسْتِفْهَام =ما-ماذا-من -هل-أ -كيف-أين -كم-أيّ -متي )
1- ما ? Ne? Anlamındadır, Akılsız varlıklar (cansızlar ve nesneler) için kullanılır. ماnın 3 şekilde kullanımını örneklerle görelim
ما اِسْمُكَ ؟ اِسْمِي ناظم ismin nedir? (müzekker =bay için) İsmim Nazım
ماسمكِ؟ اِسْمٍي عَائِشةٌ İsmin nedir? (Müennes=bayan için) İsmim Aişe(Ayşe)
مااسمهُ ؟ اسمهُ اَحْمَدٌOnun ismi nedir? (müzekker için) Onun ismi Ahmet’tir
مااسمها ؟ اسمها زَيْنَبُ Onun ismi nedir? (Müennes için ) Onun ismi Zeynep’tir
(Yukarda ما ile isim soruluşu verilmiştir siz bunu defterinize– isimler farklı olsun–alt alta yazıp karşısına da anlamını yazınız.(en az 2 kere)
ما ‘nın kişinin uyruğunu sorarken kullanımı جِنْسِيَّتُكَ؟ مَا Uyruğun nedir? Soru şeklinin zamirlerle kullanımı:
مَا جِنْسِيَّتُكَ؟ = أنَا تُرْكِيٌّ (Müzekker için) Senin uyruğun nedir? = Ben Türküm
مَا جِنْسِيَّتُكِ؟ = أنَا تُرْكِيَّةٌ (Müennes için) Senin uyruğun nedir? = Ben Türküm
مَا جِنْسِيَّتُهُ؟ = هُوَ تُرْكِيٌّ (Müzekker için) Onun uyruğu nedir? = O Türktür
مَا جِنْسِيَّتُهَا؟ = هِيَ تُرْكِيَّةٌ (Müennes için) Onun uyruğu nedir? = O Türktür
Yukarıdaki örnekleri defterinize bir kere yazınız.
ما ‘nın ism-i işaret( هذا – هذه) ile kullanılması, Dikkat edilmesi gereken soru müzekker bir isme işaret ediyorsa هذا kelimesi kullanılır. Eğer müennes bir isme işaret ediyorsa هذه ism-i işareti kullanılır.
ما هذا ؟ = هذا قَلَمٌ (Müzekker bir isim için) Bu nedir? = Bu kalemdir.
ما هذه ؟ = هذه سَبُّورَةٌ (Müennes bir isim için) Bu nedir? = Bu yazı tahtasıdır.
Siz şu kelimeleri ( ثَلّاجَةٌ, بَيْتٌ, مِسْطَرَةٌ, كِتابٌ, ساعَةٌ , دَفْتَرٌ , حَقِيبَةٌ , بَابٌ , مَدْرَسَةٌ, مَعْهَدٌ )örnekte olduğu gibi soru sorup, cevaplayarak defterinize anlamıyla birlikte yazın.
2- مَاذَا da ne demektir? Ancak مَاذَا fiil cümlesinde kullanılır.
Örneğin: كَتَبَ عَبْدُاللّهِ عَلَي السَّبُّورَةِ؟ ماذا = Abdullah tahtayane yazdı? Örneğindeki gibi
3- مَنْ kim? Demektir, Akıllı varlıklar için kullanılır. Burada ism-i işaret ve zamirlerle kullanılışına örnekler vereceğiz.
من هذا ؟ = هذا صالحBu kim? Bu Salih من هذا ؟ = هذا خالد Bu kim? Bu Halit
من هذه ؟ = هذه صالحة Bu kim? Bu Saliha من هذه ؟ = هذه خالدةBu kim? Bu Halide
من هو؟ = هو اِسْماعِيل O kim? O İsmail من هي؟ = هي أمِينَةُ O (bayan) kim? O Emine
من أنْتَ ؟ = أنَا نُورُاللّهِ Sen kimsin? Ben Nurullah من أَنْتِ ؟ = أنَا خَديجةُSen(bayan) kimsin? Ben Hatice
Şu isimlerle ( –اسراء طُوبي-مُحَمَّدٌ- لَيْلي- فاطِمَةٌ- كُبْرَي- مَحْمُودٌ- احْمَدٌ- سَلْمَي – عَلِيٌّ – رَمْزِيَّةُ – أسْمَاء– مُنَوّرٌ–) de siz benzer şekilde soru sorup cevap veriniz, defterinize yazınız.
4- هَلْ – أ MI- Mİ ? Anlamına gelir. هل ile Sorulan sorulara olumlu ise نَعَمْ olumsuz ise لَاilecevap verilir. Örnekler:
ـ لا هو طَبِيبٌ = نعم , هو طالب ـ اَوْ هل هوطالِبٌ ؟ O (Müzekker için) öğrenci midir? Evet, o öğrencidir. –ya da- Hayır, O doktordur
هل هي طالبةٌ؟ = نعم هي طالبة ـأوـ لا, هي طبيبةO(bayan) öğrenci mi? Evet, o öğrenci –ya da- hayır o doktor.
هل اَنْتَ مُوَظَّفٌ؟= نعم أنا موظّفٌّ ـأوـ لا أنا سَائقٌSen (bay) memur musun? Evet, ben memurum. –ya da- Hayır ben şoförüm.
هل أنْتِ مُدَرِّسَةٌ؟= نعم أنا مدرسةٌ ـ أَوْـ لا أنا تِلْمِيذَةٌSen (bayan) öğretmen misin? Evet, ben öğretmenim-ya da- hayır, ben öğrenciyim. (Bunları defterinize bir kere yazınız)
5- كَيْفَ Nasıl? Demektir , hal-durum öğrenmek için sorulur. Örnekler
كيف حَالُكَ؟ = أنا بِخَيْرٍ (Müzekker =Bay için )Nasılsın? = İyiyim
كيف حالكِ؟ = أنا بخير (Müennes = Bayan için) Nasılsın? = İyiyim
كيف حالهُ؟ = هو بخير (Müzekker 3. Tekil) O nasıl? = O iyi
كيف حالها؟ = هي بخير (Müennes 3. Tekil) O nasıl? = O iyi.
Not: Görüldüğü gibi burada iyiyim derken sadece zamirler değişiyor, بِخَيْرٍ = iyiyim kelimesi değişmiyor.
6- أيْنَ ؟ = Nerede ? Mekân, yer sorulur. مِنْ أيْنَ ؟ Şeklinde gelirse nerelisin, nerdensin?Anlamındadır.
أيْنَ ؟ sorusu sorulduğunda şimdilik فِي harfi cerri kullanılarak cevap verilir. İlerde öğrendiğimizde eşyanın durumuna göre ( علي- تحت –خلف –أمام -جَنْبِهِ ) üstünde, altında, arkasında, önünde, yanında gibi edatlarla da cevap vermeyi öğreneceğiz
مِنْ أيْنَ ؟ sorusu sorulduğunda مِنْ harfi cerri kullanılarak cevap verilir Örnekler
مِنْ أيْنَ أنْتَ ؟ = أنا مِنْ قَيْصري Sen nerelisin? = Ben Kayseriliyim
مِنْ أيْنَ أنْتِ؟ = أنا مِنْ قَيْصري Sen nerelisin? = Ben Kayseriliyim
مِنْ أيْنَ هُوَ ؟ = هو مِنْ سيواس O (erkek) nereli? = O Sivaslı
من أين هِيَ ؟ = هي من يُوزْغَات O (bayan) nereli? = O Yozgatlı
من أين أنْتُمْ ؟ = نَحْنُ مِنْ تُرْكِيّا Siz nerelisiniz? = Biz Türkiyeliyiz
أين الْمُدَرِّسُ ؟ = ألمدرسُ فِي الْمَدْرَسَةِ Öğretmen nerede? = Öğretmen okuldadır.
أين الْاُمُّ ؟ = الْاُمُّ فِي الْبَيْتِ Anne nerede? = Anne evdedir.
أين التِّلْمِيذَةُ ؟ = التِّلْمِيذَةُ في الصَّفِّ. Kız Öğrenci nerede? = Kız öğrenci sınıftadır.
أين اللِّحَافُ ؟ = اللِّحَافُ في غُرْفَةِ النَّوْمِ . Yorgan nerede? = Yorgan yatak odasında.
Bunlarla birlikte sizde defterinize Ders Kitabınızdan yaralanarak 10 soru-cevap yapınız.
7- كَمْ ؟ Kaç? Anlamındadır. Sayı sorulur. كَمْ ؟ den Sonra gelen isim daima nekre sonu da çift üstün ( tenvin) olur. Örnekler:
كَمْ طَالِبًا في الصَّفِّ ؟ = في الصفِّ خَمْسَةُ طُلَّابٍ. Sınıfta kaç talebe var? = Sınıfta beş talebe var.
كم أَخًا لَكَ ؟ = لِي أرْبَعَةُ اِخْوَانٍ(اِخْوَةٍ) Senin kaç erkek kardeşin var ? = Benim 4 erkek kardeşim var.
كَمْ اُخْتًا لَكَ ؟ = لِي أرْبَعُ أخَوَاتٍ. Senin kaç kız kardeşin var? = Benim 4 kız kardeşim var.
كَمْ بِ harfiyle kullanıldığında fiyat sorulur. بِكَمْ = Kaça ? Anlamındadır.
بِكم هذا الْكِتَابُ؟ = هذا الْكِتَابُ بِسِتِّ لِيرَاتٍ تُرْكِيَّةٍ. Bu kitap kaça (kaç liraya)? = Bu kitap 6 Türk Lirası (Bu kitap 6 TL)
بكم هذا الْقَمِيصُ؟ = هذا الْقَميصُ بِعَشْرِ لِيرَاتٍ تُرْكيَّةٍ. Bu gömlek kaç liradır? = Bu gömlek 10 TL’dir.
بِكَمْ هذه الْمِسْطَرَةُ؟ = هذه الْمِسْطَرَةُ بِثَلَاثِ ليراتٍ تركيةٍ Bu cetvel kaç liradır? = Bu cetvel 3TL’dir.
Bunlarla birlikte ders kitabınızdan faydalanarak 10 tane de siz yapınız. Ve defterinize yazınız.
8- اَيُّ؟ Hangi, hangisi anlamındadır. Akıllı-akılsız, zaman- mekân hepsi için kullanılır. Örnekler:
اَيُّ تِلْمِيذٍ؟ =HangiÖğrenci اَيُّ كتابٍ؟ =Hangi kitap? اَيُّ وَقْتٍ؟ = Hangi vakit? اَيُّ بَلَدٍ؟ =Hangi ülke?
Yukarda görüldüğü gibi اَيُّ den sonra Helen kelime nekre ve çift kesreli olur.
9- مَتَي؟ = Ne zaman? Demektir. Zaman sorulur. Fiil cümlesiyle birlikte kullanılır?
مَتَي نَهَضَ خالِدٌ؟ = نَهَضَ خالِدٌ في الساعةِ الخامِسةش صَبَاحًا. Halit ne zaman uyandı? = Halit sabah saat beşte uyandı.
Bu konuyu 6. Ünitede göreceğiz.
ZAMİRLERLE İSİMLERİN ÇEKİMİ
| هُمْ مُسْلِمُونَOnlar (erkek) Müslüman | هُمَا مُسْلِمَانِo iki erkek müslüman | هو مُسْلِمٌ o Müslümandır | Müzekker-Gaib |
| هُنَّ مُسْلِماتٌOnlar (bayan) Müslüman | هما مُسْلِمَتَانِo iki bayan müslüman | هي مُسْلِمَةٌ O Müslümandır | Müennes-Gaibe |
| اَنْتُمْ مُسلِمُونَSiz (erkek) Müslümansınız | اَنْتُمَا مُسْلِمانِ İkiniz Müslümansınız | اَنْتَ مُسْلِمٌ Sen Müslümansın | Müzekker-Muhatab |
| اَنْتُنَّ مُسْلِمَاتٌsiz (bayan) Müslümansınız | اَنْتُمَا مُسْلِمَتَانِİkiniz (bayan) Müslümansınız | انْتِ مُسْلِمَةٌ Sen Müslümansın | Müennes-Muhataba |
| نَحْنُ مُسْلِمُونَ Biz Müslümanız | نَحْنُ مُسْلِمُونَ Biz Müslümanız | اَنَا مُسْلِمٌ Ben Müslümanım | Mütekellim |
|
| |||
| هُمْ طَالِبُونَ (erkek) Onlar Talebe | هُمَا طَالِبَانِ (erkek) O ikisi talebe | هُوَ طَالِبٌ O (erkek) Talebe | Müzekker-Gaib |
| هُنَّ طَالِبَاتٌ (bayan) Onlar Talebe | هُمَا طَالِبَتَانِ (kız) O ikisi talebe | هِيَ طَالِبَةٌ O (kız) Talebe | Müennes-Gaibe |
| أنْتُمْ طَالِبُونَ (erkek) siz Talebesiniz | أنْتُمَا طَالِبَانِ (erkek) İkiniz Talebesiniz | أنْتَ طَالِبٌ Sen (erkek) Talebesin | Müzekker-Muhatab |
| أنْتُنَّ طَالِبَاتٌ (bayan) siz Talebesiniz | أنْتُمَا طَالِبَتَانِ (kız) İkiniz Talebesiniz | أنْتِ طَالِبَةٌ Sen (bayan) Talebesin | Müennes-Muhataba |
| نَحْنُ طَالِبُونَ (bay-bayan) Biz Talebeyiz | نَحْنُ طَالِبُونَ (bay-bayan) Biz Talebeyiz | أنَا طالبٌ Ben (bay-bayan) talebeyim | Mütekellim |