Hemzenin Yazılışı

HEMZE-İ VASL VE KAT’ (همزة الوصل و القطع)

HEMZENİN YAZILIŞI:   (كتابة الهمزة)

a) Hemzenin harekesi fetha veya zamme ise elif üzerine yazılır:
أرنب – أم – أمر

b)Kelime başında hemzenin harekesi kesra ise, hemze, elif harfinin altına konur:
إمرأة – إنسان – إكرام

a)Hemzeden önceki harf fethalı, hemze de sakin veya fethalı ise, hemze elif üzerine yazılır:
سأل – قرأت – ثأر

b)Hemze fethalı, bir önceki harf zammeli veya kesralı olursa önceki harfin harekesine uygun destek üzerine yazılır:
مؤنث – جئت – بؤس

c)Hemze, elif ile zamir arasında bulunursa (mütekellim “yâ”sı hariç “ي”) kesralı ve zammeli olduğunda kendi harekesine uygun destek üzerine, fethalı olduğunda ise desteksiz hemze (ء) şeklinde yazılır.
أعداؤه – أعداءه – أعدائه

a)Hemzenin kendinden önceki harf sakinse desteksiz yazılır:
جاء – جزء – مقروء – مجىء

b)Hemzenin kendisinden önceki harf harekeli ise, kendisinden önceki harfin harekesine uygun destek üzerine yazılır:
دنؤ – قرأ – هنىء

Hemze ortada geldiği zaman, yazılışı hakkında şu kaidenin bilinmesinde fayda vardır: hemzenin harekesi ile kendisinden önceki harfin harekesi karşılaştırılır. Hangisi daha kuvvetli ise, hemze, o harekeye uygun destek üzerine yazılır. Harekenin en kuvvetlisi “kesra”, sonra “zamme” ve “fetha”dır. En zayıfı ise “sukun” sayılır.

Elifu-l vasl da denilir. Kelime başında bulunur ve bu kelime yalnız geldiği zaman okunur, başka kelimeden sonra geldiğinde ise okunmadan atlanır.

Hemze-i vasl şu kelimelerde bulunur:

• harf-i tarif ( ال )’in elifi:

المدرس  –   الطبيب

• Sülasi fiillerin emr-i hazırlarının başındaki elifler:

اكتب  –  اجلس  –  اقرأ

• Mezid fiillerin elif ile başlıyanlarının “if’al” (إفعال) babı hariç mazi, emr-i hazır ve masdarlarının başlarındaki elifler:

انتقل   اقتربوا   اجتماع

• Bazı belirli kelimelerin başlarındaki elifler:

اسم –  ابن – ابنة – امرؤ – امرأة – اثنان – اثنتان – است – ايمن، ايمُ

Kelime başında bulunur. Öncesinde bir kelime gelse dahi bu hemze okkunnmadan geçilmez. Mutlaka telaffuz edilir.

أجمل  –  أحسن