BAZI EDATLAR VE KALIPLAR
evde hiç bir erkek yok لاَ رَجُلَ فِى الْبَیْتِ
evde hiç bir erkek yok مَا رَجُلَ فِى الْبَیْتِ
evde hiç kimse yok مَا اَحَدََ فِى الْبَیْتِ
Allah”ın yanında bir başka ilah mı var أَ اِلَھٌ مَعَ اللَّھِ
Alim bir adam bizi ziyaret etti رَجُلٌ عَالِمٌ زَارَنَا
Sen şüphesiz alimsin-sen alimin ta kendisisin اِنَّكَ اَنْتَ الْعَالِمُ
İlim bizzat nurdur اَلْعِلْمُ ھُوَ النُّورُ
أَ أَمْ …. mi yoksa
yazsan da yazmasan da senin için birdir سَوَاءٌ عَلَیْكَ اَ كَتَبْتَ أَمْ لَمْ تَكْتُبْ
sen Halit mi yoksa ali misin أ أَنْتَ عَلِىٌّ أمْ خَالِدٌ
tehdit edildiğiniz yakın mı yoksa uzak mı أَ قَرِیبٌ أَمْ بَعِیدٌ مَا تُوعَدُونَ
اِمَّا اِوْ ya……..veya
Ya bunu veya onu al خُذْ اِمَّا ھَذَا اَوْ ذَاكَ
Sayı ya çifttir veya tektir اَلْعَدَدُ اِمَّا زَوْجٌ اَوْ فَرْدٌ
اِمَّا اِمَّا ya………ya
Bu gelen ya alidir ya haliddir ھَذَا الْقَادِمُ اِمَّا عَلِىٌّ اِمَّا اِمَّا خَالِدٌ
اِذْ sürpriz ve çünkü
Biz otururken bir adam çıkageldi بَیْنَمَا نَحْنُ نَجْلِسُ اِذْ طَلَعَ عَلَیْنَا رَجُلٌ
Ona ikram ettim çünkü o soylu biridir. اَكْرَمْتُھُ اِذْ ھُوَ شَرِیفٌ
أَنْ mek ..meniz…meleri- diye
Başına geldiği muzari fiili üstün yapar ve manasını masdara çevirir. Mazi ve emir fiillerinin
başına gelirse onları etkilemez sadece diye anlamına gelir.
Oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır وَاَنْ تَصُومُو خَیْرٌ لَكُمْ
Ona gemiyi yap diye vahyettik وَاَوْحَیْنَا اِلَیْھِ اَنْ اِصْنَعْ اللْفُلْكَ
Namaz kıldı diye onu dövdüler ضَرَبُوهُ اَنْ صَلَّى
بَلْ olumsuz soruya olumlu cevap için (tabi ki evet ve aksine.yok hayır) anlamlarında kullanılır
Bir kalem hayır aksine bir kitap al خُذْ قَلَمًا بَلْ كِتَابًا
Ali öğrenci değil aksine öğretmendir مَا عَلِىٌّ طَالِبًا بَلْ مُعَلِّمٌ
Sen benim arkadaşım değil misin tabi ki evet اَ لَسْتَ بِصَدِیقِى ؟ بَلَى
عَنْ …den-..dan Hakkında. Yerine
Kanser hakkında konuştuk تَحَدَّثْنَا عَنْ السَّرَطَانِ
Babanın yerine oruç tut صُمْ عَنْ اَبِیكَ
اِذَا Sürpriz. Bir de bakmışsın. Birden. Hemen
Onu kayıp zannettim bir de baktım ki önümde duruyor ظَنَنْتُھُ غَائِبًا فَاِذَا بِھِ حَاضِرٌ اَمَامِى
Onlara bir kötülük dokunduğunda bir de bakmışsın hemen ümit keserler وَاِنْ تُصِبْھُمْ سَیِّئَةٌ اِذَا ھُمْ یَقْنَطُونَ
اِذَنْ öyleyse. O halde
Not: başına geldiği muzari fiilin sonunu üstün yapar veya nunu düşürür.
Öyleyse hedefe ulaşırsın اِذَنْ تَبْلُغَ الْقَصْدَ
اَمَا – اَلاَ – اَلاَّ – ھَلاَّ nezaket uyarı ve teşvik edatıdırlar smile ifade simgesi …senize ….mez misiniz)
Kulübe gelsene-gelmez misin اَلاَ تَجِيءُ الَى النَّادِى
kardeşlik hukukunu gözetsenize اَلاَّ رَاعَیْتُمْ حَقَّ الْاُخُوَّةِ
ailene bir mektup göndersene-göndermen gerekmezmi ھَلاَّ تُرْسِلُ رِسَالَةً اِلَى اَھْلِكَ
عَلَى karşın rağmen beraber
şüphesiz rabbin zulümlerine rağmen insanları bağışlayıcıdır اِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِھِمْ
حَتَّى kadar o kadar ki bile
1-başına geldiği ismi esre yapar
şafağın doğuşuna kadar حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ okula kadar حَتَّى الْمَدْرَسَةِ
2- hacılar hatta yayalar bile döndü رَجَعَ الْحُجَّاجُ حَتَى الْمُشَاةُ
3- genci o kadar dövdü ki bayıldı –bayılıncaya kadar dövdü ضَرَبَ الشَّابَّ حَتَّى غُشِىَ عَلَیْھِ
KENDİSİNDEN SONRA GELEN İSMİ ESRE YAPAN BAZI EDATLAR
قَبْلَ önce
قَبَیْلَ heman öncesinde
قُبَالَةَ heman öncesinde
نَحْوَ karşı-ilişkin
كِلاَ her ikisi
كِلْتَا her ikisi
سِوَى hariç dışında
غَیْرُ hariç dışında
شِبْھُ benzeri
مِثْلَ gibi
بَعْضُ bazısı
كُلُّ tümü-hepsi
اُولُو sahipleri
اُلاَتُ sahipleri
ذُو sahibi e
ذَاتُ sahibi k
سَائِرُ diğeri-kalanı
تِلْقَاءَ kendi kendine
تِجَاهَ karşı yönelik*doğru
اِزَاءَ akabinden
عِنْدَ yanında
لَدُنْ yanında
لَدَى yanında
بَعْد sonra
بُعَیْدَ hemen sonrasında
خِلاَلَ =مَدَى=طِوَال=اِبَّانَ
Boyunca. Içinde
اِزَاءَ = نَحْوَ=تِجَاهَ=تِلْقَاءَ Karşı-ilişkin- ..e doğru
اَلْبَتَّةَ=قَطُّ=اَبَدًا
…göre …üzere حَسْبَ = وِفْقَ
Önünde karşısında حِیَالَ = فِى مُوَاجَھَةِ
…den başka مِنْ دُونِ
…sız-olmaksızın بِدُونِ=بِلاَ
Gibi olarak كَ =مِثْلَ
DİĞER BAZI EDATLAR
hiç
فَقَطْ=مَحْضُ Sadece salt
Evet نَعَمْ=اَجَلْ=بَجَلْ
..de…da اَیْضًا
Ne-şu var ki. Ama بَیْدَ اَنَّ
Bazen تَارَةً=اَحْیَانًا
Orada ثَمَّ
Onun için مِنْ ثَمَّ
…yere حَیْثُ
Nerede:ye ise حَیْثُمَا
…inceye kadar رَیْثَ = رَیْثَمَا
Yavaş yavaş رُوَیْدًا=شُوَیا
Rağmen= رَّغْمَ = بِِا لرَّغْمِ =عَلَى الرَّغْمِ
Ne kadar uzarsa-sürerse sürsün طَالَمَا
İtibaren daha fazla artarak فَصَاعِدًا
Hemen فَوْرًا
Aniden فَجْاَةً
Nadiren. Ne az قَلَّ مَا – قَلِیلاًمَا
Çoğunlukla. Ne çok كَثُرَ مَا= كَثِیرًا مَا
Böyle كَذَا
Böylece öylece كَذَالِكَ
…Mamak için لِئَلاَّ=لِكَىْ لاَ
…dığı gibi. Yine aynı şekilde كَمَا
Özellikle لاَ سِیَّمَا
Gerçekten لاَ جَرَمَ
Ona Gerekir= =لاَ بُدَّ= یَنْبَغِى عَلَیْھِ = عَلَیْھِ = یَجِبُ عَلَیْھِ = مِنَ الْوَاجِبِ عَلَیْھِ
Hazırlayan: Lugatu’d-Dat Dat Dili Arapça
Arapça Bazı Edatlar ve Kalıplar