Başlık: TEFSİR BÖLÜMÜ – ESBAB-I NÜZULE DAİR
Konu: Haşr Suresi
Ravi: Ömer
Hadisin Arapçası:
وعنه رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ ]أنَّ أمْوَالَ بَنِى النَّضِيرِ كَانَتْ مِمَّا أفَاءَ اللّهُ عَلى رسوله # مِمَّا لَمْ يُوجِفِ الْمُسْلِمُونَ عَلَيْهِ بِخَيْلٍ وََ ركابٍ، فَكَانَتْ لرسولِ اللّهِ # خَاصَّةً قُرَى عُرَيْنَةَ وَفَدَكَ وَكذَا وَكذا يُنْفِقُ عَلَى أهْلِهِ مِنْهَا نَفَقَةَ سَنَتِهِمْ ثُمَّ يَجعَلُ مَا بَقِى في السََّحِ وَالْكُرَاعِ عُدَّة في سَبيلِ اللّهِ تعالى. وَتََ: مَا أفَاءَ اللّهُ علَى رَسُولِهِ مِنْ أهْلِ الْقُرى فَلِلّهِ وَلِلرَّسُولِ اŒية؛ وَقَالَ اسْتَوْعَبَتْ هذِهِ اŒيةُ هؤَُءِ: وَلِلْفُقَرَاءِ المُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهمْ وَأمْوَالِهمْ؛ وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَا“يمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ؛ وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ فَاسْتَوْعَبَتْ هذِهِ النَّاسَ فَلَمْ يَبْقَ أحَدٌ مِنَ المُسْلِمِينَ إَّ لَهُ فِيهَا حَظٌّ وَحَقٌّ إَّ بَعْضَ مَنْ يَمْلِكُونَ مِنْ أرَقَّائِهِمْ[. أخرجهما أبو داود .
Hadisin Anlamı:
Beni Nadir’in emvali, Cenab-ı Hakk’ın Resulüne (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) fey’ kıldığı, üzerine at ve deve koşulmayan (yani savaşsız elde edilen) mallardandı. Ureyne köyleri, Fedek, tıpkı (Kureyza ve Nadir’in emvali gibi) sırf Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e ait yerlerdi. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buralardan elde edilen gelirlerden ailesinin bir yıllık nafakasını ayırırdı. Geri kalanı da Allah yolunda hazırlık olmak üzere silah ve binek için sarfederdi. (Nitekim ayette şöyle buyrulmuştur): “Allah’ın (fethedilen diğer küffar) memleketleri ahalisinden Peygamberine verdiği fey’i, Allah’a, Peygamberine, hısımlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalanlara aittir. Ta ki bu mallar içinizden yalnız zenginler arasında dolaşan bir devlet olmasın…” (Haşr, 7). (Hazreti Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e intikal eden) bu pay, bu sayılanlara ve ayrıca “evlerinden ve mallarından çıkarılmış olan fakirlere, onlardan önce (Medine’yi) yurt ve iman evi edinmiş olan kimselere, kendilerinden sonra gelenlere aittir. Bu ayet, (kıyamete kadar gelecek) mü’minlerin tamamına şamildir. Tek istisnayı köle olarak sahih olduklarınız teşkil ediyor. Köleleriniz dışındaki her Müslüman bu payda hisse ve hak sahibidir.
Kaynak: Ebu Davud, Haraç 19, (2965, 2966)