Âvamil,158 ( أَىُّ عَالِمٍ يَتَكَبَّرْ يُبْغِضْهُ اللهُ ) “Hangi alim kibirlenirse, o alime Ellah Teala buğz eder.” ( أَىُّ ) ismi, cümlede “hangi” mânasını verir ve içinde “kendini devamlı olarak kontrol et, yeterince tanımadığından ilim bile isteme,” ifadeleri saklıdır. İki fiili cezm eder. Birinci fiile “şart”, ikinci fiile “ceza” denir. Yani, birinci fiil işlenir ise, ikinci fiil de biz-zaruri (ister-istemez) meydana gelir.
1) ( أَىُّ ) şart ismidir, lafzen merfu olup, mübtedadir. Yani murabdir (REF, NASB, CAR hallerini alabilir). ( عَالِمٍ ) lafzen mecrur olup ( أَىُّ ) lafzının, muzafun ileyhidir.
2) ( يَتَكَبَّرْ ) muzari fiil olup, “eyyu” ile lafzen meczumdur. Fâili, mübtedaya râci olan tahtında müstetir ( هُوَ ) zamiridir. Fiil, fâili ile birlikte bir cümledir. Şart fiili olduğu için irabdan mahalli yoktur.
3) ( يُبْغِضْ ) muzari fiili “eyyu” ile lafzen meczumdur. ( هُ ) zamiri, fiilin mefulün bihi olmak üzere mahallen mensubtur. ( اللهُ ) lafzen merfu olup, ceza fiilinin fâilidir.