Kitabul Ayn Arapçanın İlk Sözlüğünü İndir

el-Halîl b. Ahmed’in (100-175h.) Kitabu’l-‘Ayn’ı ilk Arap lügati kabul edilmektedir. Eserde yaklaşık 520 ayete atıfta bulunulmaktadır. Ayetlerde geçen kelimelerle alâkalı açıklamaları dilbilimsel tefsir olarak kabul edebili¬riz. Dolayısıyla müellifi de bu akımın öncülerinden biri olarak düşünebiliriz. Ayrıca müellif, rivayet tefsiri, Kur’ân’ın peygambere indirilişi, kırâat, sebeb-i nüzul, mubhemâtu’l-Kur’ân, el-vücûh gibi konularda da bazı bilgiler ver¬mektedir. Müellifin ilahi sıfatlarla ilgili ayetleri te’vil etme görüşüne sahip olduğu anlaşılmaktadır. Sünnî düşünceye mensup olduğu göz önünde bulun-durulduğunda, bu husus, tefsir ve kelâm tarihi açısından önemli hale gel-mektedir. Anahtar kelimeler: el-Halîl b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, dilbilimsel tefsir, rivayet tefsiri Arap dilinin İlk Sözlüğü. Arapların divanu lugati’t türk’ü. yani arap dilinin ilk sözlüğü olup içinde beş bin kadar kavram mevcuttur. müellifi halil bin ahmed olup sekizinci yüzyılda yazılmıştır. Müellif الخليل ابن أحمد الفراهيدي Halid Bin Ahmed : el-Halîl b. Ahmed’in (100-175h.) Kitabu’l-‘Ayn’ı ilk Arap lügati kabul edilmektedir. Eserde yaklaşık 520 ayete atıfta bulunulmaktadır. Ayetlerde geçen kelimelerle alâkalı açıklamaları dilbilimsel tefsir olarak kabul edebili¬riz. Dolayısıyla müellifi de bu akımın öncülerinden biri olarak düşünebiliriz. Ayrıca müellif, rivayet tefsiri, Kur’ân’ın peygambere indirilişi, kırâat, sebeb-i nüzul, mubhemâtu’l-Kur’ân, el-vücûh gibi konularda da bazı bilgiler ver¬mektedir. Müellifin ilahi sıfatlarla ilgili ayetleri te’vil etme görüşüne sahip olduğu anlaşılmaktadır. Sünnî düşünceye mensup olduğu göz önünde bulun-durulduğunda, bu husus, tefsir ve kelâm tarihi açısından önemli hale gel-mektedir. Anahtar kelimeler: el-Halîl b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, dilbilimsel tefsir, rivayet tefsiri The Evaluation of the First Arabic Dictionary Kitâb al-‘Ayn in the Context of the Qoranic Commentary Summary: Kitâb al-‘Ayn of al-Halîl b. Ahmad (100-175h.) is accepted as a first Arabic dictionary. Approximately 520 verses of the Qoran is referred to in the work. We may accept the explanations concerning to the words that are in the verses as a linguistic commentaries. Consequently we may consider the author of work as one of the leaders of this trend. In addition, the author gives some knowledge about subjects as narrative commentary, the sending down of Qorân to the Prophet, readings (kırâat), the reasons of the verses (sebeb-i nuzûl), vagues of Qorân (mubhemât al-Qorân), the different meanings of same word (el-vucûh). It seems that the author has opinion of interpretation (ta’vil) in the verses concerning to the divine attributes. Bear¬ing in mind that the author belongs to the thought of Sunnî, it seems that this fact is important in the history of commentary and theology. Keywords: al-Halîl b. Ahmad, Kitâb al-‘Ayn, linguistic commentary, narra¬tive commentary ŞİFRE : www.fasiharabic.com