Ganimetler Ve Fey ARAPÇA TÜRKÇE HADİS Buhari Müslim Nesai Ebu Davud Tirmizi
Başlık: CİHAD BÖLÜMÜ
Konu: Ganimetler Ve Fey
Ravi: Malik İbnu Evs İbni Hadesan
Hadisin Arapçası:
وعن مالك بن أوس بن الحدثَان قال: ]أرْسَل إلىَّ عُمَرُ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ فَجِئْتُهُ حِينَ تَعالى النَّهَارُ فَوَجَدْتُهُ في بَيْتِهِ جَالِساً عَلى سَرِيرٍ مُفْضِياً إلى رِمَالِهِ)ـ1( مُتَّكِئاً عَلى وِسَادَةٍ مِنْ أدَمٍ)ـ2( فَقَالَ يَامَالُ)ـ3( إنَّهُ قَدْ دَفَّ أهْلُ أبْيَاتٍ مِنْ قَوْمِكَ، وقَدْ أمَرْتُ فِيهمْ بِرضْخٍ فَخُذْهُ فَاقْسِمْهُ بَيْنَهُمْ. فقُلْتُ لَوْ أمَرْتَ بِهذَا غَيْرِى؟ فقَالَ خُذْهُ يَا مَالُ فَجَاءَ يَرْفَأ)ـ4( مَوْلَى عُمَرَ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ. فقَالَ يَا أمِيرَ المُؤمِنِينَ: هَلْ لَكَ في عُثْمَانَ وَعَبْدِ الرَّحْمنِ بنِ عَوْفٍ وَالزُّبَيْرِ وَسَعْدٍ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُم؟ فقَالَ: نَعَمْ. فأذِنَ لَهُمْ فَدَخَلُوا فَسَلَّمُوا وَجَلسُوا. ثُمَّ جَاءَ فقَالَ: هَلْ لَك في عَبَّاسٍ وَعلَىٍّ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُما. قالَ نَعَمْ: فَأذِنَ لَهُمَا فَدَخََ فَسلّما. فقَالَ الْعَبَّاسُ يَا أمِيرَ المُؤمِنِينَ: اقْضِ بَينِى وَبَيْنَ هذا، وَهُمَا يَخْتَصِمَانِ. فقَالَ الْقَوْمُ: أجلْ يَا أمِيرَ المُؤمِنِينَ:؟ اقْضِ بَيْنَهُمْ وَأرِحْهُمْ. فقَالَ عُمَرُ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ: اتَّئِدُوا أنْشُدُكُمْ بِاللّهِ الَّذِى بِإذْنِهِ تَقُومُ السَّماءُ وَا‘رْضُ؛ أتَعْلَمُونَ أنَّ رسولَ اللّه # قَالَ: َ تُورثُ مَا تَركْنَا صَدَقَةٌ؟ قَالُوا نَعَمْ. ثُمَّ أقْبَلَ عَلى العْبَّاسِ وَعلىٍّ رَضِىَ اللّهُ عَنْهُما فقَالَ: أنْشُدُكُمَا بِاللّهِ الَّذِى بِإذْنِهِ تَقُومُ السَّمَاءُ وَا‘رْضُ أتَعلَمَانِ أنَّ رسولَ اللّه # قَالَ: َ نُورثُ مَا تَرَكْنَاهُ صَدَقَةٌ؟ قَاَ نَعَمْ فقَالَ عُمَرُ: إنَّ اللّهَ تَعالى كانَ خَصَّ رسولَهُ # بِخَاصَّةٍ لَمْ يَخُصَّ بِهَا أحَداً غَيْرَهُ. فقَالَ: مَا أفَاءَ اللّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أهْلِ الْقُرَى فلِلّهِ وَلِلرَّسُولِ؛ فقَسَّمَ رسولُ اللّه # بَيْنَكُمْ أمْوَالَ بَنِى النَّضِيرِ فَوَاللّهِ مَا ______________ )ـ1( رمال السرير: بكسر الراء ما ينسج من سعف النخل. )ـ2( الوسادة: المخدة، وأدم: هنا الجلد.)ـ3( مرخم مالك. )ـ4(يرفأ: بفتح التحتانية وسكون الراء بعدها فاء مشبعة بغير همز وقد تهمز كان من موالي عمر أدرك الجاهالية و تعرف له صحبة. اسْتَأثَرَ عَلَيْكُمْ وََ أخذَهَا دُونَكُمْ حَتَّى بَقَى هذَا المَالُ، فكَانَ # يَأخُدُ مِنْهُ نَفَقَتَهُ سَنَةً ثُمَّ يَجْعَلُ مَا بقىَ أسْوَةَ المَالِ[ .
Hadisin Anlamı:
Hazreti Ömer Radıyallahu Anh bana haber gönderdi. Ben de gün yükseldiği zaman ona gittim. Kendisini evinde bir sedirin üzerinde, deri yüzlü bir yastığa dayanmış vaziyette oturmuş buldum. Sedirin örgü ipleri adalelerine gömülmüş durumdaydı. Bana: “Ey Malik, seni şunun için çağırdım: Senin kavminden bir kaç hane halkı peş peşe geldiler (ihtiyaç arzettiler). Ben de kendilerine biraz bağışta bulunulmasını söyledim. İşte ! Al bunu aralarında dağıtıver!” dedi. Ben: “Bu işi benden başkasına söyleseniz daha iyi olur!” dedim. Ancak o ısrarla: “Ey Malik al şunu!” dedi. Az sonra Hazreti Ömer’in azadlısı (kapıcı) Yerfe’ geldi ve: “Ey müzminlerin emiri! Osman, Abdurrahman İbnu Avf, Zübeyr ve Sa’d Radıyallahu Anh’ın girmelerine izin veriyor musunuz? (sizi görmek istiyorlar!) dedi. O da: “Evet, buyursunlar!” diyerek izin verdi, onlar da girip selam vererek oturdular. Az sonra Yerfe’ tekrar gelip: “Abbas’la Ali Radıyallahu Anh için de izin var mı?” dedi. Hazreti Ömer, onlara da izin verdi. Girdiler, selamı verip oturdular. Abbas Radıyallahu Anh söz alarak: “Ey müzminlerin emiri! Benimle Ali arasında hükmet!” dedi. Bunlar bir meselede ihtilafa düşmüş, birbirlerini dava ediyorlardı. Oradaki cemaat de: “Evet ey müzminlerin emiri, aralarında hükmet, onları rahatlat!” dediler. Hazreti Ömer Radıyallahu Anh (önceden gelenlere yönelerek): “Şöyle bir sakin olun!” deyip devam etti:”Arzı ve semayı ayakta tutan Allah aşkına soruyorum. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’ın şöyle şöyle söylediğini biliyor musunuz? “Bize mirasçı olunmaz, ne bırakmışsak o sadakadır.” “Evet!” dediler. Sonra da Hazreti Abbas ve Hazreti Ali’ye yönelerek: “Arz ve sema izniyle ayakta duran Zat’ın aşkına size soruyorum, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’ın: “Bize mirasçı olunmaz, her ne bırakmışsak sadakadır” dediğini biliyor musunuz?” O ikisi de: “Evet!” dediler. Hazreti Ömer de: “Allahu Teala hazretleri, Resulü’ne (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bazı imtiyazlar bahsetmiştir, bunları ondan başka kimseye vermemiştir. Söz gelimi, beldeler ahalisinden Allah’ın fey kıldığı şeyler (hassaten) Allah ve Resulü’ne aittir. Allah Resulü (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Beni Nadir’in mallarını aranızda taksim etti. Allah’a kasem olsun, o işte, kendisini size tercih etmedi, sizi bırakıp, onu kendisi almadı. (Nitekim, onu aranızda dağıttı.) Sadece şu mal (kendisine) kaldı. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bundan (ailesinin) yıllık nafakasını alır, mütebakisini beytü’l-male koyardı” dedi.
Kaynak: Buhari, Feraiz 3, Humus 1, Cidad 80, Meğazi 14, Tefsir, Haşr 3, Nafakat 3, İ’tisam 5, Müslim, 48, (1757), Tirmizi, Siyer 44, (1619), Ebu Davud, Haraç 19, (2963, 2964, 2965, 2967), Nesai, Fey 1, (7, 136, 137)