Başlık: TEFSİR BÖLÜMÜ – ESBAB-I NÜZULE DAİR
Konu: Müzemmil Suresi
Ravi: İbnu Abbas
Hadisin Arapçası:
عن ابن عباس رَضِىَ اللّهُ عَنْهُما. في قوله تعالى: ]قُمِ اللَّيْلَ إّ قَلِيً نِصْفَهُ اŒيةَ قال: نَسَخَتْهَا اŒيةُ الَّتِى فِيهَا عَلِمَ أنْ لنْ تُحْصُوهُ اŒية. قال: وَنَاشِئَةَ اللَّيْلِ أوَّلهُ، يَقُولُ: هَذَا هُوَ أجْدَرُ أنْ تُحْصُوا مَا فَرضَ اللّهُ عَلَيْكُمْ مِنْ قِيَامِ اللَّيْلِ. وذلِكَ أنَّ ا“نْسَانَ إذَا نَامَ لَمْ يَدْرِ مَتَى يَسْتَيْقِظُ. وَقولُهُ: أقْوَمُ قِيً. يَقُولُ هُوَ أجْدَرُ أنْ يَفْقَهَ في الْقُرآنِ. وقولُهُ: إنَّ لَكَ في النَّهَارِ سَبْحاً طَوِيً. يَقُولُ فَرَاغاً طَوِيً[. أخرجه أبو داود .
Hadisin Anlamı:
Müzzemmil suresinde geçen: “Ey (esvabına) bürünen (habibim), gecenin birazı hariç olmak üzere kalk, yarısı miktarınca, yahud ondan birazını eksilt. Yahut (o yarının) üzerine (ilave edip) artır. Kur’an’ı da açık açık tane tane oku…” (Müzzemmil 1-4) ayetleri hakkında şu açıklamayı yaptı: Bu ayeti, aynı surede yer alan: “…O, buna sizin takat getiremiyeceğinizi bildiği için size karşı (ruhsat canibine) döndü. Artık Kur’an’dan kolay geleni okuyun…” (Müzzemmil 20) müteakip bir ayet neshetti.” İbnu Abbas Radıyallahu Anh devamla, surede geçen: “Şüphesiz gece kalkışı daha tesirli ve o zaman okumak daha elverişlidir” (6. ayet) mealindeki ayette geçen, “gece kalkışı”ndan murad, gecenin evvelidir. Böylece mana şu oluyor: “Gecenin evvelinde kalkmak, gece namazı olarak Allah’ın size farz kıldığı ibadeti yerine getirmenize daha elverişlidir.” Bunun sebebi şudur: İnsan bir kere uyudu mu, ne zaman uyanacağını bilemez. “Şüphesiz gece kalkışı daha tesirli ve o zaman okumak daha elverişlidir” ayetinde geçen “okumak daha elverişlidir’den maksada gelince, “Kur’an’ı anlamak, Kur’an’da fıkıh sahibi olmak” demektir. İbnu Abbas, “Gündüzleyin seni uzun uzun alıkoyacak işler var” (7. ayet) mealindeki ayeti de, “Kur’an okumaktan çokça uzak kalmak” şeklinde anlamıştır.
Kaynak: Ebu Davud, Salat 306, (1304)