Arapça Dil Bilgisi Özet

Hemzenin yazılışı

 

Hemze ( ء) kelime içindeki yerine göre bazen elif ( ا ), bazen vav ( و ), bazen ye ( ى ) üzerinde ve bazen de tek başına yazılır. Hemzenin yazılışını üç şekilde inceleyebiliriz:

1- HEMZENİN BAŞTA YAZILIŞI

A- Hemze başta gelir ve harekesi üstün veya ötre olursa elif ( ا ) üzerine yazılır.

أَنْتَ ، أَمِينٌ ، أَمْسِ ، أَمْرٌ ، أَيْنَ  kelimelerinde olduğu gibi.

B- Eğer hemze başta gelir ve harekesi esre olursa elif ( ا ) altına yazılır.

إِنَّمَا ، إِنَّا ، إِنْ  kelimelerinde olduğu gibi.

2- HEMZENİN ORTADA YAZILIŞI

A- Hemze ortada gelir ve önceki harfin harekesi fetha ve kendisi sakin veya fethalı ise elif ( ا ) üzerine yazılır.

رَأْسٌ ، سَأَلَ   kelimelerinde olduğu gibi.

B- Hemze fethalı veya sakin, önceki harf dammeli ise vav ( و ) üzerine yazılır.

مُؤْمِنٌ ، رُؤْيَةٌ  kelimelerinde olduğu gibi.

C- Eğer hemzeden önceki harf esreli ise ye ( ى ) üzerine yazılır. Ancak ortadaki yazılışta ( ى ) harfini açıkça göremeyiz. ( ى ) harfini temsilen sadece dişi “ye” üzerine yazılır.

بِئْرٌ ، جِئْتَ ، بِئْسَ  kelimelerinde olduğu gibi.

D- Eğer hemze, elif ( ا ) ile zamir arasında fetha ile harekeli olarak gelirse desteksiz yazılır. Eğer ötreli olursa vav ( و ) ile yazılır. Ve eğer esreli olursa dişi “ye” üzerine yazılır.

أَعْدَاءَهُ ، أَعْدَاؤُهُ ، أَعْدَائِهِ  kelimelerinde olduğu gibi.

3- HEMZENİN SONDA YAZILIŞI

A- Hemze sonda gelir ve önceki harf sakin olursa desteksiz yazılır.

جَاءَ ، جُزْءٌ ، سَوْءٌ  kelimelerinde olduğu gibi.

B- Eğer önceki harf harekeli ise önceki harekeye göre uygun harf üzerine yazılır. Ötreye uygun harf vav ( و ), üstüne uygun harf elif ( ا ), esreye uygun harf de ye ( ى ) dir.

دَنُؤَ ، قَرَأَ ، هَنِئَ  kelimelerinde olduğu gibi.

HEMZE’NİN YAZIMI

  1. Kelime başında:

  1. Fethalı ya da dammeli ise elifin üzerine “ أ yazılır.

أَكَلَ أُمَّةٌ

  1. Kesralı ise elifin altına “ إ yazılır.

إِفْكٌ إِكْلِيلٌ

  1. Kelime ortasında:

  1. Elif üzerine yazılır: “ أ

  1. Kendisi fethalı öncesi fethalı ise: سَأَلَ تَلأْلأَ

  2. Kendisi fethalı öncesi sükun ise: يَسْأَلُ مَسْأَلَةٌ

  3. Kendisi sükunlu öncesi fethalı ise: يَأْكُلُ مَأْرَبٌ

  1. Yalnız başına yazılır:

  1. Uzatan elif ya da uzatan vâvdan sonra fethalı ise: قِرَاءَةٌ مُرُوءَةٌ

  1. Yalnız başına diş üzerine yazılır: “ ـئـ

  1. Kendisi kesralı ise: سُئِلَ أَفْئِدَةٌ

  2. Öncesi kesralı ise: فِئَةٌ مِئْذَنَةٌ

  1. Vâv üzerine yazılır: “ ؤ

  1. Kendisi fethalı öncesi dammeli ise: يُؤَدِّي يُؤَخِّرُ

  2. Kendisi dammeli öncesi fethalı ise: يَؤُمُّ يَؤُبُّ

  3. Kendisi dammeli öncesi uzatan elif ise: تَشَاؤُمٌ تَفَاؤُلٌ

  4. Kendisi dammeli öncesi dammeli ise: شُؤُونٌ رُؤُوسٌ

  5. Kendisi dammeli öncesi sükunlu ise: مَسْؤُولٌ مَشْؤُومٌ

  6. Kendisi sükun öncesi dammeli ise: مُؤْمِنٌ مُؤْلِمٌ

  1. Kelime sonunda:

  1. Öncesi fethalı ise elif üzerine yazılır: نَبَأٌ خَطَأٌ

  2. Öncesi kesralı ise yâ üzerine yazılır: مُمْتَلِئٌ يُنَبِّئُ

  3. Öncesi dammeli ise vâv üzerine yazılır: لُؤْلُؤٌ بُؤْبُؤٌ

  4. Öncesi sükunlu ya da uzatma harfi var ise yalnız başına yazılır: شَيْءٌ دُعَاءٌ

 

 

 

İlgili Makaleler