Arapça Dil Bilgisi Özet

Malum fiil – Meçhul fiil

Malum fiil – Meçhul fiil

Fiilde belirtilen failin yani öznenin bilinip bilinmemesine göre fiiller ikiye ayrılır: 1- Malum fiil 2- Meçhul fiil.

Malum fiil: İşi yapanın, failin, yani öznenin bilindiği fiillerdir. Fiile, “Kim?” “Ne?” sorusunu sorduğumuzda cevap alabiliyorsak bu fiil malum fiildir.

Meçhul fiil: faili ve öznesi bilinmeyen fiile denir.

Mazi fiilin meçhul fiile döndürülmesi: Mazi-malum fiilin meçhulünü yapmak için ilk harf ötrelenir, orta harfi esrelenir ve sonu olduğu gibi bırakılır. Şimdi bazı mazi-malum fiilleri beraber meçhul yapalım:

ضَرَبَ  vurdu, dövdü;  ضُرِبَ  vuruldu, dövüldü. Gördüğünüz gibi,  ضَرَبَ  fiili meçhul yapılırken ilk harfi ötrelenmiş, orta harfi esrelenmiş ve sonu aynı bırakılmıştır.

Başka bir fiili meçhul yapalım:  كَتَبَ  yazdı;  كُتِبَ  yazıldı. Gördüğünüz gibi,  كَتَبَ  fiili meçhul yapılırken ilk harfi ötrelenmiş, orta harfi esrelenmiş ve sonu aynı bırakılmıştır.

Başka bir fiile bakalım:  شَرِبَ  içti;   شُرِبَ  içildi. Gördüğünüz gibi,  شَرِبَ  fiili meçhul yapılırken ilk harfi ötrelenmiş, orta harfi esrelenmiş ve sonu aynı bırakılmıştır.

Meçhul fiil cümlesinde fail olmadığı için malum fiilin mefulü fail yerine geçer. Arapçada buna “Failin vekili” manasında “Nâibul Fail” denilir. Failin son harekesi ötre olduğu gibi nâibul failin de son harakesi ötre okunur. Failin taşıdığı bütün özellikleri taşır.

Muzari fiilin meçhul fiile döndürülmesi: Muzari fiilin meçhulünü yapmak için önce baştaki müzaraat harfi ötrelenir. Sonra sondan bir önceki harf fethalanır. Sonu ise aynen bırakılır.

Mesela:  يَكْتُبُ   fiilini meçhul yapalım: İlk önce müzaraat harfi olan “ye”yi ötreleriz,  يُكْتُبُ  olur. Sonra, sondan bir önceki harfi fethalarız,  يُكْتَبُ  olur. Son harfi de aynen bırakırız. Demek, يَكْتُبُ  fiilinin meçhulü  يُكْتَبُ  şeklindedir.

Aksam-ı sebadaki fiillerin meçhulleri:

MEÇHUL MUZARİ

MEÇHUL MAZİ

MALUM MAZİ

 

يُكْتَبُ

Yazılıyor

كُتِبَ

Yazıldı

كَتَبَ

Yazdı

SALİM FİİL

يُأْكَلُ

Yeniliyor

أُكِلَ

Yenildi

أَكَلَ

Yedi

MEHMUZ FİİL

يُمَدُّ

Uzatılıyor

مُدَّ

Uzatıldı

مَدَّ

Uzattı

MUDAAF FİİL

يُوصَلُ

Ulaşılıyor

وُصِلَ

Ulaşıldı

وَصَلَ

Ulaştı

MİSEL FİİL

يُقَالُ

Deniliyor

قِيلَ

Denildi

قَالَ

Dedi

ECVEF FİİL

يُرْوَى

Rivayet ediliyor

رُوِىَ

Rivayet edildi

رَوَى

Rivayet etti

NAKIS FİİL

يُكْوَى

Ütüleniyor

كُوِىَ

Ütülendi

كَوَى

Ütüledi

LEFİF FİİL

 Temel mezid babların meçhulleri:

MEÇHUL MUZARİ

MEÇHUL MAZİ

MALUM FİİL

 

يُكْرَمُ

İkram ediliyor

أُكْرِمَ

İkram edildi

أَكْرَمَ

İkram etti

İF’AL BABI

يُنَظَّفُ

Temizleniyor

نُظِّفَ

Temizlendi

نَظَّفَ

Temizledi

TEF’İL BABI

يُقَاتَلُ

Savaşılıyor

قُوتِلَ

Savaşıldı

قَاتَلَ

Savaştı

MUFÂALE BABI

 Bu babların anlamları meçhul fiil gibi olduğu ve lazım fiil oldukları için meçhullerine ihtiyaç yoktur.

اِجْتَمَعَ

Toplandı

İFTİAL BABI

اِنْقَطَعَ

Kesildi

İNFİAL BABI

تَكَبَّرَ

Kibirlendi

TEFE’UL BABI

تَمَارَسَ

Hasta gibi göründü

TEFÂUL BABI

اِحْمَرَّ

Kırmızı oldu

İF’İLAL BABI

يُسْتَغْفَرُ

Bağışlanma isteniliyor

اُسْتُغْفِرَ

Bağışlanma istendi

اِسْتَغْفَرَ

Bağışlanmayı istedi

İSTİF’AL BABI

Ek Bilgi 1:

MALUM VE MECHUL FİİLLER  (Etgen ve Edilgen Fiiller)

     Faili anılan fiil etkendir.

     Öğrenci kapıyı açtı     فتح الطالب الباب    cümlesindeki   فتح  fiilinin faili olan الطالب anılmıştır, dolayısıyla  فتح  Fiili etkendir. Arapçada etken fiile malum fiil denir. 

     Faili anılmayan fiil edilgendir.

     Kapı açıldı  الباب فتح   cümlesinde ise,  فتح  fiilini işleyen anılmamıştır. dolayısıyla  فتح  Fiili edilgendir. Arapçada edilgen fiile mechul fiil denir.

     Mazi kalıbındaki malum bir fiili mechul yapmak için, sondan bir önceki harf kesre ile, diğer harekeli harfler isezamme ile harekelenir. Son harfe dokunulmaz.

yazıldı          كتب           ß     yazdı           كتب

düzenlendi    رتب          ß    düzenledi     رتب

öğrenildi       تعلم           ß    öğrendi        تعلم

çıkarıldı        استخرج    ß    çıkardı          استخرج

     Muzari kalıbındaki malum bir fiili mechul yapmak için, ilk harfi zamme ile, sondan bir önceki harfi ise fethaile harekelenir.    

yazılır          يكتب          ß     yazar          يكتب

düzenlenir    يرتب          ß    düzenler      يرتب

öğrenilir       يتعلم           ß    öğrenir        يتعلم

çıkarılır        يستخرج      ß    çıkarır          يستخرج

Ek Bilgi 2:

Malum fiil cümlelerinde fail’in çıkartılıp, mef’ulun failin yerini alması ile oluşan fiillere “Meçhul Fiiller” denir. (Edildi, yapıldı vb. şeklinde.)

Meçhul fiiller başkasına geçen, mef’ulu olan fiiller (Müteaddi Fiiller) ile yapılır, failin kendisinde kalan fiiller (Lazım Fiiller) ile yapılmaz.

Mef’ul failin yerini alır, mensup iken merfu olur.

 

Mazi Fiil

Malum mazi fiil meçhul yapılırken; sondan bir önceki harfin (aynel fiil) harekesi ‘esre’, ondan önceki harekeli harfler ‘ötre’ yapılır.

قَتَلَ  –>  قُتِلَ  ،  شَرِبَ  –>  شُرِبَ

خُلِقَ الإنْسَانُ مِن طِينٍ : İnsan çamurdan yaratılmıştır.

فِي أَيِّ عَامٍ وُلِدْتُ؟ : Kaç yılında doğdun?

 

Muzari Fiil

Malum muzari fiil meçhul yapılırken; sondan bir önceki harfin (aynel fiil) harekesi ‘üstün’,  muzaraat harfinin harekesi ‘ötre’ yapılır.

يَقْتُلُ  –>  يُقْتَلُ  ،  يَفْتَحُ  –>  يُفْتَحُ

يُقْتَلُ آلافٌ مِن النَاسِ في الحُرُوبِ : Savaşlarda binlerce insan öldürüldü.

لا يُلْدَغُ المُؤْمِنُ مِن جُحْرٍ واحِدٍ مَرَّتَيْنِ : Bir mümin aynı delikten iki kez ısırılmaz. (Aynı hatayı iki kez tekrarlamaz)

 

Müennes Fiiller

Mef’ul müennes ise meçhul fiil de ona göre şekillenir.

سَرَقَ اللِصُّ السَاعَةَ  –>  سُرِقَتْ السَاعَةُ

عَمَّ سُىِٔلَتْ آمِنَةُ؟ : Emine neyden soruldu?

تُقْرَأُ سُورَةُ الفَاتِحَةِ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ : Fatiha her rekatte okunur.

 

Bitişik Zamirler İle

قَتَلَھُم المُجْرِمُونَ  –>  قُتِلُوا

سَأَلَنِي المُدِيرُ  –>  سُىِٔلْتُ

Misal Fiiller

Malum misal fiiller muzari yapılırken başlarında bulunan illet harfleri atılırdı. Meçhul misal fiilerde ise illet harfi atılmaz.

يَجِدُ  –>  يُوجَدُ  ،  يَلِدُ  –>  يُولَدُ

لا يُوجَدُ ھاذا الكِتَابُ فِي المَكْتَبَاتِ : Bu kitap kitapçılarda bulunmaz.

لَمْ يَلِدْ ولَمْ يُولَدْ : O doğurmamış ve doğmamıştır.

 

Ecvef Fiiller

قَالَ –> قِيلَ  ،  بَاعَ –> بِيعَ

يَقُولُ –> يُقَالُ  ،  يَبِيعُ –> يُبَاعُ

Nâkıs Fiiller

بَنَى –> بُنِيَ

يَبْنِي  –>  يُبْنَى

Muzaaf Fiiller

صَبَّ –> صَبَبَ –> صُبِبَ –> صُبَّ

İlgili Makaleler

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu