7- Hadis Senetlerinde Geçen Bazı Kısaltmalar:
Hadis senetlerinde sık sık geçen hadisin hangi
yolla hocadan alındığını gösteren rivayet lafızları zaman içinde bazı
kısaltmalarla yazılmışlardır. Bu kısaltmaların, hadisçilerce benimsenmiş
olanları bulunduğu gibi tutulmayanları ve terkedilenleri de olmuştur. Biz burada
hadisciler arasında tutulmuş bazı kısaltmaları ve neye delalet ettiklerini
göstermeye çalışacağız.
1)
Haddesena lafzı, çoğunlukla sena ve na şeklinde kısaltılmaktadır. Bazan her iki
kısaltmanın bir senedde yer aldığı da olur. Haddeseni lafzı da deseni ve seni
şeklinde kısaltılmaktadır.
2)
Ahberana lafzı ena şeklinde kısaltılmıştır. (Beyhaki bunu bena şeklinde
kısaltmış fakat tutulmamıştır.)
3)
Ahberani, enbe eni ve enbe ena’nın kısaltmaları yoktur. Zira bunlar öncekilere
oranla daha az kullanılırlar.
4) An
lafzı dışında kalan haddesena, ahberana, haddeseni, semi’tu ve enbe ena gibi
lafızların başında mutlaka bir kale kelimesi bulunmaktadır. Ancak çoğu kere bu
kale kelimesi yazılmaz fakat okurken mutlaka okunur.
5)
Senetlerdeki ennehu kelimesi de yazılmaz ama okunur. Mesela “An Ata ibnu Meymune
semia Enes bin Malik” senedi “An Ata ibnu Meymune ennehu semia Enes bin Malik”
şeklinde; “Haddesena Hasen bin Sabbah semia Cafer bin Avn” senedi de “Haddesena
Hasen bin Sabbah ennehu semia Cafer bin Avn” şeklinde okunur.
6)
Ayrıca hadis senedleri arasında görülen Ha harfi de o noktada senedin
değiştiğini gösterir ve Ha diye okunur.Bu kısaltma, hadisin birkaç senedini bir
araya toplamak için kullanılır. (Bazıları bu kısaltmayı Hadis diye, bazıları da
tahvil diye okurlar.) Ha işareti birleştirilen senedler arasında müşterek olan
ilk ravi isminden sonra konur.
[1]
[1]
İsmail Lütfü Çakan, Hadis Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Vakfı Yayınları: 32-33.