2) Furu-i Hadis:
Tarifi:
Hadisi nakletmek, lisan kaidelerine ve şer’i esaslara göre hadisin manalarından
bahsetmektedir. Bu hususta yazılı Sıhah, Sünne, Mu’cem ve diğer cüzler var ki,
bunlar da hadislerin nevilerini teşkil ederler.
Mevzuu:
Resul-i Ekrem’in zatıdır (Nübüvvet cihetinden)
Gayesi:
Hadis rivayetinde hatadan korunarak saadete ulaşmaktır.
Her iki bölüm içinde başlı başına bir ilim imiş
gibi özel konulara sahip bölümler de vardır. Mesela:
1-
Ravilerin rivayet ettikleri hadislerin makbul olup olmadıklarını anlamak için
hangi mezhepden olduklarını, dayanaklarını, hadisi nereden ve ne suretle
aldıklarını, ravilerin tarihleriyle yaşayışlarını bildiren “İlm-i Rical-i
hadis.”
2-
Rivayet edilen hadislerin makbul olup olmadıklarını anlamak için ravilerin
adaletlerini inceleyen durumlarını açıklayan, hadisleri cerh edilenlerin
derecelerini ve i’timada şayan olup olmadıklarını incelemenin caiz olduğunu
bildiren “Cerh u ta’dil ilmi”.
3-
Hadis metni, manası, ziyade ve noksaniyle bildirmenin caiz olup olmadığını
anlatan ilim.
4-
Bir ravinin diğer raviden okumak, dinlemek, yazmak veya icazet yollarından
hangisiyle hadisi aldığını bildiren ilim.
5-
Hadisin nasih, mensuh, zaman ve sebebi vürudunu bildiren ilim.
6-
Hadisin kuvvet ve zaafını ve ne dereceye kadar kendisiyle amel edilebileceğini
bildiren ilmi gibi. Bütün bunlar usul-i hadise dahildir. Ayrıca bunlara “Mustalah-ı
Hadis” de denir.
[1]