İf’inlal babı, rubâi mücerred fiilin başına kesreli hemze ( اِ ) ve ikinci harfinden sonra sakin bir nun ( نْ ) ilavesiyle yapılır. Fiil böylece altı harfli “südâsi” olur. Örnek kelimelerde bu babı inceleyelim:
|
Mastar |
Muzari |
Mazi |
Manası |
Rubâi bab | |
|
VEZİN |
اِفْعِنْلاَلٌ |
يَفْعَنْلِلُ |
اِفْعَنْلَلَ |
فَعْلَلَ |
|
|
Toplandı |
اِحْرِنْجَامٌ |
يَحْرَنْجِمُ |
اِحْرَنْجَمَ |
Topladı |
حَرْجَمَ |
|
Kırıldı |
اِفْرِنْسَاخٌ |
يَفْرَنْسِخُ |
اِفْرَنْسَخَ |
Kırıldı |
فَرْسَخَ |
|
Koştu |
اِقْرِنْصَافٌ |
يَقْرَنْصِفُ |
اِقْرَنْصَفَ |
Koştu |
قَرْصَفَ |
|
Saygı gösterdi |
اِحْرِنْشَامٌ |
يَحْرَنْشِمُ |
اِحْرَنْشَمَ |
Saygı gösterdi |
حَرْشَمَ |
İf’inlal babının özelliğini öğrenelim:
İf’inlal babı, müteaddi fiili lazım fiile çevirir. Ancak eğer fiil aslında lazım fiil ise bu durumda yine lazım anlamı verir. Mesela:حَرْجَمَ الرَّاعِى اْلإِبِلَ “Çoban develeri topladı.” manasındadır. حَرْجَمَ fiilini İf’inlal babına sokarak اِحْرَنْجَمَ ذلِكَ اْلإِبِلُ dediğimizde mana “Şu develer toplandı.” şeklinde olur. Gördüğünüz gibi, İf’inlâl babı müteaddi fiili lazım fiile çevirmiştir.