Sülâsî Mezîd – Fağ’ale Kalıbı
İsm-i Mef’ul | İsm-i Fail | Mastar | Muzari | Mazi | Fiil |
---|---|---|---|---|---|
مُفَعَّلٌ مُعَلَّمٌ مُسَمًّى | مُفَعِّلٌ مُعَلِّمٌ مُسَمٍّ | تَفْعِيلٌ تَعْلِيمٌ تَسْمِيَةٌ | يُفَعِّلُ يُعَلِّمُ يُسَمِّي | فَعَّلَ عَلَّمَ سَمَّى | فَ عْ عَ لَ |
Diğer anlamlarının dışında genel olarak bu kalıp;
– Üç harfli lazım fiilin ek alarak müteaddi fiil haline gelmesi (Türkçe’deki ‘Oldurgan Fiil’ler),
نَزَّلَ (İndirdi) <– نَزَلَ (İndi)
نَزَلْتُ مِنْ السَيارَةِ، ثُمَّ نَزَّلْتُ الطِفْلَ : Arabadan indim, sonra çocuğu indirdim.
– Üç harfli müteaddi (geçişli) fiilin ek alarak çift geçişli olması, yani iki nesne (mef’ul) alması (Türkçe’deki ‘Ettirgen Fiil’ler),
دَرَسْتُ اللُغَةَ العَرَبِيَّةَ : Arapça dilini öğrendim. (Bir nesne var)
دَرَّسْتُكَ اللُغَةَ العَرَبِيَّةَ : Sana Arapça dilini öğrettim. (İki nesne var)
– Üç harfli müteaddi (geçişli) fiilin ek alarak geniş, tekrarlamalı veya yoğun eylemleri,
قَتَلَ المُجْرِمُ رَجُلاً : Suçlu, bir adamı öldürdü.
قَتَّلَ المُجْرِمُ أَھْلَ القَرْيَةِ : Suçlu köy halkını katletti. (Eylem genişledi)
عَدَّ الرَجُلُ مَالَهُ : Adam parasını saydı.
عَدَّدَ الرَجُلُ مَالَهُ : Adam parasını tekrar tekrar saydı. (Eylem tekrarlandı)
كَسَرْتُ الكُوبَ : Bardağı kırdım.
كَسَّرْتُ الكُوبَ : Bardağı parçaladım. (Eylem yoğunlaştı)
قَطَعْتُ الحَبْلَ : İpi kestim.
قَطَّعْتُ الحَبْلَ : İpi parçalara ayırdım. (Eylem yoğunlaştı)
Geniş eylemler birden fazla nesneye veya bir nesneye tekrarlamalı olarak, yoğun eylemler ise bir nesneye büyük bir güçle etki ederler.
كَسَّرْتُ الأَقْلامَ : Kalemleri kırdım.
كَسَّرْتُ القَلَمَ : Kalemi parçaladım.
ifade eder.