Silsiletü’z-Zeheb:
İçindeki bütün râvileri güvenilirliğin (sika) en
üstün derecesinde bulunan isnâd. Asahhul-esânîd diye tabir edilen isnadın en
sahih, en mükemmel kabul edilen şeklidir.
Hadis âlimleri, isnad sistemine yalnız ilmî bir
şekil ve esas vermemişler, aynı zamanda nisbî değerlerini tesbit düşüncesiyle
hadis edebiyatında kullanılan çeşitli isnadların mukayeseli bir tetkikini de
yapmaya çalışmışlardır.[1]
Hadis usulü kitaplarında isnadların en sahihi (asahhul-esânîd)
olarak ileri sürülmüş çeşitli görüşler yer almaktadır. Meselâ bunlardan bazıları
şöyledir:
Ahmed b. Hanbel ve İshak b. Râhüye mezhebinde
olanlara göre en sahih ve en kuvvetli isnad: Zühri-Sâlim, Babası Abdullah
isnadıdır.
Ali b. Medinî ve el-Filâs mezhebinde olanlara
göre en sahih isnâd; Muhammed b. Sîrîn-Âbide es-Selmânî-Ali b. Ebi Tâlib
isnadıdır.
Bazı âlimlere göre, Süleyman el-A’meş, İbrahim
en-Nehaî, Alkame b. Kays, Abdullah b. Mesud isnâdıdır.
İmam Buharî, en sahîh isnadın Mâlik-Nafi-İbn
Ömer isnadı olduğunu söylemiş; Abdulkâhir et-Temîmî ise, bu isnadın başına
eş-Şâfii’yi ekleyerek, Şafiî-Mâlik-Nâfi-İbn Ömer isnâdını isnadların en üstünü
kabul etmiştir.[2]
Hadisçilerin ittifakıyla Mâlik’in râvileri arasında eş-Şafiî’den daha kuvvetlisi
yoktur. Müteahhir âlimlerden bazıları aynı isnada Ahmed b. Hanbel’i de eklemek
suretiyle teşekkül eden Ahmed-Şafii Mâlik isnadını silsiletü’z-zeheb (altın
zincir) olarak tasvip etmişlerdir. Fakat bu isnad zinciri hadis edebiyatında
nadir bulunur. Bu isnadla yalnız dört hadis rivâyet edilmiş ve bu hadislerden
yalnız biri, Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde yer almıştır. Bunun dışında başka
hadisin nerede rivayet edildiği bilinmemektedir.[3]
[1]
Zübeyr Sıddîkî, Hadis Edebiyatı Tarihi, Trc. Yusuf Ziya Kavakçı, İstanbul
1966, s. 125.
[2]
İbnü’s-Salah, Ulümul-Hadîs, Haleb 1966, s. 12; Suyûtî, Tedribu’r-Râvî, Nşr,
Abdülvehhâb Abdullatîf Medîne 1972, I/78.
[3]
Hakim, Ma’rifetu Ulumil-Hadîs, Kahire 1937, s. 56; Suyûtî, a.g.e., I, s.
78-79; Sabahattin Yıldırım, Şamil İslam Ansiklopedisi: 5/425.