İf’al babı

İf’al babı, sülâsi fiilin başına hemze ilavesiyle yapılır. Böylece fiil dört harfli olur. Şimdi örnek fiillerde bu babı inceleyelim:

	Mastar	Muzari	Mazi	Manası	Sülâsi bab
VEZİN	إِفْعَالٌ	يُفْعِلُ	أَفْعَلَ
İndirdi	إِنْزَالٌ	يُنْزِلُ	أَنْزَلَ	İndi	نَزَلَ
İkram etti	إِكْرَامٌ	يُكْرِمُ	أَكْرَمَ	Cömert oldu	كَرُمَ
Girdirdi	إِدْخَالٌ	يُدْخِلُ	أَدْخَلَ	Girdi	دَخَلَ
Bildirdi	إِعْلاَمٌ	يُعْلِمُ	أَعْلَمَ	Bildi	عَلِمَ
Bindirdi	إِرْكَابٌ	يُرْكِبُ	أَرْكَبَ	Bindi	رَكِبَ
Yaklaştırdı	إِقْرَابٌ	يُقْرِبُ	أَقْرَبَ	Yaklaştı	قَرُبَ

İf’al babının özellikleri:

1- İf’al babı, lazım fiili müteaddi yapar. Mesela: نَزَلَ الْقُرْآنُ   “Kur’an indi.” manasındadır. أَنْزَلَ اللَّهُ الْقُرْآنَ   dediğimizde ise mana “Allah Kur’an’ı indirdi.” şeklinde olur. Gördüğünüz gibi, lazım fiil, if’al babıyla müteaddi olmuştur.

2- İf’al babı, fiilin müteaddiliğini artırır. Yani fiil bir mefulün bih alırken, if’al babına girdiğinde iki mefulün bih alır. Mesela:  شَرِبَ الْوَلَدُ الْمَاءَ   “Çocuk suyu içti.” manasındadır. Burada شَرِبَ   fiili müteaddi bir fiildir. Bu fiili if’al babına sokarak: أَشْرَبْتُ الْوَلَدَ الْمَاءَ   dediğimizde ise mana “Çocuğa suyu içirdim.” şeklinde olur. Bu cümlede, الْوَلَدَ   kelimesi 1. mefulün bih;  الْمَاءَ  kelimesi ise 2. mefulün bihtir. Gördüğünüz gibi,  شَرِبَ  fiili if’al babına sokulduğunda müteaddiliği artmış ve iki mefulün bih almıştır.

İf’al babının mazi, muzari ve emir çekimleri salim fiil gibidir. Sadece şu noktaya dikkat etmelisiniz: Emr-i hazırının yapılışında, müzaraat harfi atıldıktan sonra fiilin ilk harfi okunsun okunmasın başına hemze getirilir. Bu hemzenin harekesi fetha olur. Örnekleri inceleyerek bu meseleyi pekiştirelim:

Emr-i hazır	Muzari muhatab	Muzari	Mazi
أَنْزِلْ	تُنْزِلُ	يُنْزِلُ	أَنْزَلَ
أََكْرِمْ	تُكْرِمُ	يُكْرِمُ	أَكْرَمَ
أَدْخِلْ	تُدْخِلُ	يُدْخِلُ	أَدْخَلَ
أَعْلِمْ	تُعْلِمُ	يُعْلِمُ	أَعْلَمَ
أَرْكِبْ	تُرْكِبُ	يُرْكِبُ	أَرْكَبَ
أَقْرِبْ	تُقْرِبُ	يُقْرِبُ	أَقْرَبَ
أَشِرْ	تُشِيرُ	يُشِيرُ	أَشَارَ