Arapçada kelimelerin sonu cümledeki yerlerine veya başlarına gelen bir edata göre değişikliğe uğrar. Bu değişikliğe “irab” adı verilir. İrab denilince akla “isim” ve “fiil” gelir. İsimlerin sonu daha çok cümledeki yerine göre değişirken fiillerin sonu başlarına gelen bir edattan dolayı değişir.
İrab durumları: Ref, nasb, cer ve cezm olarak 4 şekildedir. Bunlardan ref, nasb ve cer isimlere aittir. İsimlerde cezm yoktur. Ref, nasb ve cezm de fiillere aittir. Fiillerde de cer hali yoktur.
İsimlerdeki irab durumunu aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
| CER | NASB | REF | |
| ـِ | ـَ | ـُ | Müfred |
| ىْ | ىْ | ا | Müsenna |
| ى | ى | و | Cem’i müzekker-i salim |
| ـِ | ـِ | ـُ | Cem’i müennes-i salim |
| ـِ | ـَ | ـُ | Cem’i mükesser |
| MECRUR | MANSUB | MERFU | |
| كَاتِبٍ | كَاتِبًا | كَاتِبٌ | Müfred |
| كَاتِبَيْنِ | كَاتِبَيْنِ | كَاتِبانِ | Müsenna |
| كَاتِبِينَ | كَاتِبِينَ | كَاتِبُونَ | Cem’i müzekker-i salim |
| كَاتِبَاتٍ | كَاتِباتٍ | كَاتِباتٌ | Cem’i müennes-i salim |
| كُتَّابٍ | كُتَّابًا | كُتَّابٌ | Cem’i mükesser |
Ref alametinin kullanıldığı yerler şunlardır:
1- Fail 2-Mübteda 3- Haber 4- Fiile benzeyen harflerin haberi 5- Nakıs fiillerin ismi 6- Cinsini nefyeden yani genel olumsuzluk bildiren lâ’nın (لا ) haberi.
Nasb alametinin kullanıldığı yerler şunlardır:
1- Meful 2- Hâl 3- Temyiz 4- Müstesna 5- Fiile benzeyen harflerin ismi 6- Nakıs fiillerin haberi 7- Cinsini nefyeden lâ’nın ( لا ) ismi.
Cer alametinin kullanıldığı yerler şunlardır:
1- Muzâfun ileyh 2- Harf-i cerden sonra gelen isim.