سورة الملك (67)
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
(67- MÜLK SÛRESİ) Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla
تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ {67/1}
1. Mutlak hükümranlık elinde olan Allah, yüceler yücesidir ve O’nun her şeye gücü yeter.
| mukaddes ve münezzeh olmak (hissi yahut manevi) hayrı bol olmak, şanı yüce olmak | تَبَارَكَ |
| saltanat, hükümdarlık, mülk, mülkiyet | الْمُلْكُ |
الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ {67/2}
2. O ki, hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratmıştır. O, mutlak galiptir, çok bağışlayıcıdır.
| (ism-i tafdîl) en güzel, daha güzel, daha iyi | أَحْسَنُ | imtihan etmek, denemek | بَلاَ يَبْلُو بَلاَءً |
اَلَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا ماَ تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِنْ تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِن فُطُورٍ {67/3}
3. O ki, birbiri ile kat kat yedi göğü yaratmıştır. Rahmân olan Allah’ın yaratışında hiçbir uygunsuzluk göremezsin. Gözünü çevir de bir bak, bir bozukluk görebiliyor musun?
| ihtilaf, ayrılık, uygunsuzluk, değişiklik | تَفَاوُتٌ | kat kat olanlar, katlar | طِبَاقٌ | |
| yarık, çatlak | اَلْفَطْرُ ج فُطُورٌ | döndürmek | أَرْجَعَ يُرْجِعُ | |
ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنْقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِأً وَهُوَ حَسِيرٌ {67/4}
4. Sonra gözünü, tekrar tekrar çevir bak; göz (aradığı bozukluğu bulmaktan) âciz ve bitkin halde sana dönecektir.
| şaşkın, hayrette kalan | خَاسِئٌ | iki kere | كَرَّتَيْنِ (كَرَّةٌ) |
| yorgun, bitkin | حَسِيرٌ | dönüvermek, dönüşmek | إِنْقَلَبَ يَنْقَلِبُ إِنْقِلاَباً |
وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ {67/5}
5. Andolsun ki biz, (dünyaya) en yakın olan göğü kandillerle donattık. Bunları şeytanlara atış taneleri yaptık ve onlara alevli ateş azabını hazırladık.
| lâmba | اَلْمِصْباَحُ ج مَصَابِيحُ | güzelleştirmek, süslemek | زَيَّنَ يُزَيِّنُ تَزْيِيناً | |
| hazırladı | أَعْتَدَ | taş vb. gibi atmakta kullanılan şey | اَلرَّجْمُ ج رُجُومٌ | |
وَلِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ {67/6}
6. Rablerini inkâr edenler için cehennem azabı vardır. O, ne kötü dönüştür!
| ism-i mekân: varılan yer, dönüş yeri, erişilen mekân | اَلْمَصِيرُ (صاَرَ يَصِيرُ) | ne kötü | بِئْسَ |
إِذَا أُلْقُوا فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقًا وَهِيَ تَفُورُ {67/7}
7. Oraya atıldıklarında, onun kaynarken çıkardığı uğultuyu işitirler.
| homurtu, inilti, derince nefes alma | اَلشَّهِيقُ | attı | أَلْقَى يُلْقِي |
| kaynamak, şiddetli yanmak | فاَرَ يَفُورُ فَوْراً فَوَراَناً | ||
تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ كُلَّمَا أُلْقِيَ فِيهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ {67/8}
8. Neredeyse cehennem öfkesinden çatlayacak! Her ne zaman oraya bir topluluk atılsa, onun bekçileri onlara: Size, (bu azap ile) korkutucu bir peygamber gelmemiş miydi? diye sorarlar.
| şiddetli öfke, çok kızma | اَلْغَيْظُ | neredeyse, az kalsın, hemen hemen | كاَدَ يَكَادُ | ||||||
| fevc,bölük | فَوْجٌ ج اَفْزاَجٌ | ayrışmak, ayrılmak, dağılmak, çatlamak | تَمَيَّزَ يَتَمَيَّزُ تَمَيُّزاً | ||||||
| uyarma, uyarıcı, sakındıran | اَلنَّذِيرُ ج نُذُرٌ | saklayan, koruyan, bekçi | خاَزِنٌ ج خَزَنَةٌ | ||||||
قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءَنَا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ فِي ضَلاَلٍ كَبِيرٍ {67/9}
9. Onlar şöyle cevap verirler: Evet, doğrusu bize, (bu azap ile) korkutan bir peygamber gelmişti; fakat biz (onu) yalan saymış ve: Allah’ın bir şey gönderdiği yok; siz olsa olsa büyük bir sapıklık içindesiniz! demiştik.
| sapmak, sapıtmak, kaybolmak | ضَلَّ يَضَلُّ ضَلاَلاً | indirmek | نَزَّلَ يُنَزِّلُ تَنْزِيلاً |
وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ {67/10}
10. Ve: Şayet kulak vermiş veya aklımızı kullanmış olsaydık, (şimdi) şu alevli cehennemin mahkûmları arasında olmazdık! diye ilâve ederler.
فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقًا لِأَصْحَابِ السَّعِيرِ {67/11}
11. Böylece günahlarını itiraf ederler. Artık (Allah’ın rahmetinden) uzak olsun, o alevli cehennemin mahkûmları!
| günah, suç | ذَنْبٌ ج ذُنُوبٌ | itiraf etmek, kabullenmek, anlamak | إِعْتَرَفَ يَعْتَرِفُ إِعْتِراَفاً |
| “Allah onu (rahmetinden) uzaklaştırsın” anlamında tabirdir. | سُحْقًا لَهُ | ||
إِنَّ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ {67/12}
12. Fakat daha görmeden Rablerinden (azabından) korkanlara gelince, onlar için gerçekten hem bağışlanma hem de büyük mükâfat vardır.
| korkmak, sakınmak, çekinmek, endişe etmek | خَشِيَ يَخْشَى خَشْيَةً |
وَأَسِرُّوا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ {67/13}
13. Sözünüzü ister gizleyin, ister açığa vurun; bilin ki O, kalplerin içindekini bilmektedir.
| ilân etmek, açığa vermek | جَهَرَ يَجْهَرُ جَهْراً | gizlemek, sır vermek | أَسَرَّ يُسِرُّ إِسْراَراً |
| göğüs. (ِذَاتِ) lafzına izafe edilerek, göğüslerin içinde gizlenen hakikat, göğüslerde bulunan kapalı hususların içyüzü manasına gelir. | اَلصَّدْرُ ج صُدُورٌ | ||
أَلاَ يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ {67/14}
14. Hiç yaratan bilmez mi? O, en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden haberdardır.
| idrak edilemeyen rıfkı ve sağlamca yapmak suretiylr bütün inceliklerine varıncaya kadar yerine getiren, güzelce tedbir ve idare eden, düzenleyen ihsan eden, lutufla muamele eden manasındadır. | اللَّطِيفُ |
| işlerin içyüzünü bilen, haberdar olan manasında mübâlağalı ism-i fâildir. | الْخَبِيرُ |
هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ {67/15}
15. Yeryüzünü size boyun eğdiren O’dur. Şu halde yerin omuzlarında (üzerinde) dolaşın ve Allah’ın rızkından yeyin. Dönüş ancak O’nadır.
| zorlama, cebr sebebiyle hor ve hakir hale gelen, daha zelil, daha düşük anlamında mübâlağalı ism-i fâildir | ذَلُولاً (ذَلَّ يَذِلُّ ذِلَّةً) | ||
| omuz başı | اَلْمَنْكِبُ ج مَناَكِبُ | yürümek, adım atmak | مَشَى يَمْشِي مَشْياً |
| dirilmek,(uyanıp) ayağa kalkmak | نَشَرَ يَنْشُرُ نُشُوراً | ||
أَأَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمُ الْأَرْضَ فَإِذَا هِيَ تَمُورُ {67/16}
16. Gökte olanın, sizi yere batırıvermeyeceğinden emin misiniz? O zaman yer sarsıldıkça sarsılır.
| sarsılmak, sallanmak | ماَرَ يَمُورُ مَوْراً | (بِ) harf-i ceri ile (yere) batırmak | خَسَفَ يَخْسِفَ خُسُوفاً |
أَمْ أَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ أَنْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا فَسَتَعْلَمُونَ كَيْفَ نَذِيرِ {67/17}
17. Yahut gökte olanın üzerinize taş yağdıran (bir fırtına) göndermeyeceğinden emin misiniz? İşte (bu) tehdidimin ne demek olduğunu yakında bileceksiniz!
| taş yahut başka şeylerle helâk eden rüzgar, kasırga | اَلْحَاصِبُ |
وَلَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ {67/18}
18. Andolsun ki, onlardan öncekiler de (bunu) yalan saymışlardı; ama benim karşılık olarak verdiğim azap nasıl olmuştu!
| inkar, tanımama, çirkin karşılayarak vaziyetini değiştirme, cezalandırma | نَكِيرٌ |
أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صَافَّاتٍ وَيَقْبِضْنَ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلاَّ الرَّحْمَنُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ بَصِيرٌ {67/19}
19. Üstlerinde kanatlarını aça-kapata uçan kuşları (hiç) görmediler mi? Onları (havada) Rahmân olan Allah’tan başkası tutmuyor. Şüphesiz O her şeyi görmektedir.
| saf tutan, sıra yapan, (kanat) çırpan | اَلصَّافُّ ج صَافَّاتٌ | kuş, kuşlar | الطَّيْرُ | |||
| (kanatlarını ard arda ) kapamak, yummak, tutmak, avuçlamak | قَبَضَ يَقْبِضُ قَبْضاً | |||||
|
|
| tutmak | أَمْسَكَ يُمْسِكُ إِمْساَكاً | |||
أَمَّنْ هَذَا الَّذِي هُوَ جُنْدٌ لَكُمْ يَنْصُرُكُمْ مِنْ دُونِ الرَّحْمَنِ إِنِ الْكَافِرُونَ إِلاَّ فِي غُرُورٍ {67/20}
20. Rahmân olan Allah’a karşı şu size yardım edecek askerleriniz hani kimlerdir? İnkârcılar ancak derin bir gaflet içinde bulunmaktadırlar.
| aldanma, kanma | غَرَّ يَغُرُّ غُرُوراً | ordu, yardımcılar | اَلْجُنْدُ ج جُنُودٌ |
أَمَّنْ هَذَا الَّذِي يَرْزُقُكُمْ إِنْ أَمْسَكَ رِزْقَهُ بَلْ لَجُّوا فِي عُتُوٍّ وَنُفُورٍ {67/21}
21. Allah size verdiği rızkı kesiverse, size rızık verebilecek olan kimdir? Hayır, onlar azgınlık ve nefrette direnip durmaktadırlar.
| ürkmek, uzaklaşmak, nefret etmek | اَلنُّفُورُ | devam etmek, sürdürmek | لَجَّ يَلِجُّ لَجاَجاً | ||
|
|
| haddi aşmak, hududu çiğnemek | عَتاَ يَعْتُو عُتُواًّ | ||
أَفَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلَى وَجْهِهِ أَهْدَى أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ {67/22}
22. Şimdi (düşünün bakalım), yüz üstü kapanarak yürüyen mi (varılacak) yere daha iyi erişir, yoksa doğru yolda düzgün yürüyen mi?
| (yüzü koyun düşen) manasında ism-i fâil | مُكِبٌّ (كَبَّ يَكُبُّ كَبًّا) | |
| mutedil, dosdoğru, kâmil, düzgün | اَلسَّوِيُّ | |
| (ism-i tafdîl) en çok hidâyete eren , en çok doğru yola ileten , hidâyete vesile olan | أَهْدَى | |
قُلْ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً مَا تَشْكُرُونَ {67/23}
23. (Resûlüm!) De ki: Sizi yaratan, size işitme duyusu, gözler ve kalpler veren O’dur. Ne az şükrediyorsunuz!
| kulak, işitme | اَلسَّمْعُ | icad etmek, yaratmak, meydana getirmek | أَنْشَأَ يُنْشِئُ إِنْشاَءً | |||
| kalp, gönül | فُؤاَدٌ ج اَلْأَفْئِدَةُ | ne az | قَلِيلاً مَا | göz | اَلْبَصَرُ ج اَلْأَبْصَارُ | |
قُلْ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَإِلَيْهِ تُحْشَرُونَ {67/24}
24. De ki: Sizi yeryüzünde çoğaltıp yayan O’dur; ancak O’nun huzuruna gelip toplanacaksınız.
| toplamak | حَشَرَ يَحْشُرُ حَشْراً | yoktan varedip etrafa dağıtarak çoğaltmak | ذَرَأَ يَذْرَأُ ذَرْءاً |
وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ {67/25}
25. “Doğru sözlü iseniz (söyleyin), bu tehdit hani ne zaman (gerçekleşecek)?” derler.
| doğru söz söylemek, doğru olmak, doğru söylemek
| صَدَقَ يَصْدُقُ صِدْقاً |
قُلْ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَإِنَّمَا أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ {67/26}
26. De ki: O bilgi, ancak Allah’a mahsustur. Ben ise sadece apaçık bir uyarıcıyım.
فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِيئَتْ وُجُوهُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَقِيلَ هَذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ {67/27}
27. Ama onu (azabı) yakından gördükleri zaman, inkâr edenlerin yüzleri kararacak ve (kendilerine): İşte sizin isteyip durduğunuz budur! denecektir.
| kötülendirmek, üzmek, hoşa gitmemek | ساَءَ يَسُوءُ سَوْءً | yakınlık, yaklaşma | اَلزُّلْفَةُ |
| temenni ve arzu etmek, canı istemek, dilemek, (بِ) harf-i ceri ile hemen istemek | إِدَّعَى يَدَّعِي | ||
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَمَنْ مَعِيَ أَوْ رَحِمَنَا فَمَنْ يُجِيرُ الْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ {67/28}
28. De ki: Allah beni ve beraberimdekileri (sizin istediğiniz üzere) yok etse veya (öyle olmayıp da) bizi esirgese, (söyleyin bakalım) inkârcıları yakıcı azaptan kurtaracak kimdir?
| helâk etmek, öldürmek, felakete uğratmak | أَهْلَكَ يُهْلِكُ إِهْلاَكاً | ||
| acımak, merhamet etmek | رَحِمَ يَرْحَمُ رَحْماً | himaye etmek, korumak | أَجاَرَ يُجِيرُ إِجاَرَةً |
قُلْ هُوَ الرَّحْمَنُ آمَنَّا بِهِ وَعَلَيْهِ تَوَكَّلْنَا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِي ضَلاَلٍ مُبِينٍ {67/29}
29. De ki: (Sizi imana davet ettiğimiz) O (Allah) çok esirgeyicidir; biz O’na iman etmiş ve sırf O’na güvenip dayanmışızdır. Siz kimin apaçık bir sapıklık içinde olduğunu yakında öğreneceksiniz!
| tevekkül etmek (Allah’a dayanmak, işini Allah’a bırakmak) | تَوَكَّلَ يَتَوَكَّلُ تَوَكُّلاً |
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِمَاءٍ مَعِينٍ {67/30}
30. De ki: Suyunuz çekiliverse, söyleyin bakalım, size kim bir akar su getirebilir?
| gördünüz mü, ne dersiniz, söyleyin bakalım. (رَأَى) fiilinin gâib ya da muhâtap çekimlerinden biri ile kullanılan tabirdir. | أَ رَأَيْتُمْ | |||||
|
|
| (suyu) çekilmiş | اَلْغَوْرُ | sabahlamak, olmak | أَصْبَحَ يُصْبِحُ | |
| göz önünde (açıkta) bulunan su kaynağı | اَلْمَعِينُ | |||||