Tecvid Dersleri

İDGAM-I ŞEMSİYYE ve İZHAR-I KAMERİYYE TECVİDİ ÖRNEKLERİYLE -23

Bu idgam, Arabçada isimlerin başına gelip, onlara marifelik
(belirlilik) kazandıran lam-ı ta’rif ( ال ) ile ilgilidir. Misal:
( Belli bir ) kitab: ( اَلْكِتَابُ ) (Herhangi bir) kitab: ( (آِتَابٌ
Lâm-ı tarife göre, Arabçada harfler iki kısma ayrılır:
1- Kamerî harfler: ( ابَغْ حَجَّكَ وَخَفْ عَقِيمَهُ ) cümlesinde toplanan
harfler olup -14- tanedir.
2- Şemsî harfler: Kamerî harflerin dışında kalan -14- harftir.
İşte, lâm-ı tariften sonra kameri harflerden biri gelirse: “İzhar-ı
kamerîyye” olur. Bu durumda lâm-ı tarifin lamı, kendisinden sonra
gelen kamerî harfe idgam edilmez. Açık bir şekilde okunur. Misal:
.(اَلْمَالُ ) ,(اَلْكِتَابُ ) ,(اَلْقَلَمُ ) ,(اَلْجَمَالُ ) ,(اَلْبَابُ )

Buna, izhar-ı kameriyye denilmesinin sebebi: Ayın yanında
yıldızların görüldüğü gibi, bu -14- harfin yanında da lâm-ı tarifin
görülebilmiş olmasıdır.
Fakat lâm-ı tariften sonra şemsî harflerinden biri gelirse: “İdgam-ı
şemsiyye” olur. Bu durumda lam-ı tarifin lamı, kendisinden sonra gelen
şemsî harfe tamamen idgam edilir. İdgam-ı şemsiyye iki kısımdır:
a- İdgam şemsiyye mea’l-gunne (gunneli idgam-ı şemsiye): Bu
sadece “nun ( ن) ” harfine mahsustur. Lam-ı tariften sonra “nun” harfi
vaki olunca meydana gelir. Misaller: ( .(وَالنَّاسُ ) ,(وَالنَّارُ ) ,(وَالنُّورُ
b- İdgam-ı şemsiyye bila gunne (gunnesiz idgam şemsiyye): Lamı
tariften sonra, nun harfinden başka şemsî harflerden biri vaki olduğu
zaman meydana gelir. Misaller: ( (وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ ) ,(وَالشَّمْسِ
Bu idgama; güneşin yanında yıldızların görülmediği gibi, bu -14-
harfin yanında da lam-ı tarifin görülmemesinden dolayı “İdgam-ı
şemsiyye” denilmiştir.
Hükmü : Vacibtir.

 

LÂM-I TARİF (ال) VE HÜKÜMLERİ

 

İDĞAM-I ŞEMSİYYE Lâm-i tarif dediğimiz (ال) elif-lâm’dan sonra şemsî harfler adı verilen on dört harften birisi gelirse “İdğâm-ı Şemsiye” olur. İdğâm-ı şemsiyyenin sebebi, mahreclerinin birbirine olan yakınlığından dolayı lâm-ı tarifin kendisinden sonra gelen şemsî harflerden birine çevrilmesi, onun içinde tamamen eritilerek kaybedilmesi demektir.

            Şemsî harfler şunlardır:

ت ، ث ، د ، ذ ، ر ، ز ، س ، ش ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ل ، ن

تُبْ  ثُمَّ  دَعْ  ذَنْباً  رَمَي  زِدْ   سُمْعَةَ  شِمْ  صَدْرَ  ضَيْفٍ  طاَبَ  ظَنٌّ  لَهُ  نَعَمْ

            (Bu idğâma şemsî denmesinin sebebi, bu idğâmın anlatılması ve açıklanması sırasında “güneş” anlamına gelen أَلشَّمْسُ ) kelimesinin çokça kullanılıyor olmasıdır. Nasıl ki güneş çıktığında yıldızlar ortadan kayboluyor ve görünmüyorlarsa, şemsî harfler geldiğinde de lâm-ı tarif ortadan kayboluyor ve gözükmez oluyor.)

ألتَّوْبَةُ ، ألثَّمَرُ ،أَلدَّهْرُ ، أَلذُّبَابُ ، أَلرَّحِيمُ ، أَلزَّيْتُونُ ، ألسَّمَاءُ ، أَلشَّمْسُ   ألصُّحُفُ ، أَلضَّلاَلَةُ ، أَلطَّلآقُ ، أَلظُّلْمُ ، أَلَّيْلُ ، أَلنَّجْمُ

            İdğâm-ı şemsiye yapmamız gereken durumlarda, eğer lâm-ı tariften önce harekeli bir harf gelirse, lâm-ı tarif okunmaz. Her ikisi de atlanarak şemsî harfe geçilir ve bu harf şeddelenerek okunur.

وَ الشَّمْسِ ، وَ الضُّحيَ ، مِنَ الذَّكَرِ ، فِي السَّمَاءِ ، إِنَّ الدِّينَ ، مَلِكِ النَّاسِ

İdğâm-ı Şemsiyye’nin Kısımları

1.     İdğâm-ı Şemsiye Mealğunne: Lâm- ı tariften sonra nûn harfi gelirse “İdğâm-ıŞemsiye Mealğunne” olur. 1.5 elif tutulur.

2.     İdğâm-ı Şemsiye Bilâğunne:Lâm-ı tariften sonra nûn dışındaki  harfler geldiğinde “İdğâm-ı Şemsiye Bilâğunne” olur. 

İZHAR-I KAMERİYYE

            Lâm-ı tariften (ال) sonra kamerî harfler adı verilen on dört harften biri gelirse buna İzhâr-ı Kameriyye” adı verilir. İzhâr-ı kameriyye, lâm-ı tarifin, mahreclerindeki uzaklıktan dolayı, kendisinden sonra gelen kamerî harflerden ayırt edilmesi, açıkça lâm-ı tarifin okunması ve telaffuz edilmesi demektir.  Hükmü vaciptir.

Kamerî Harfler Şunlardır:

أ ، ب ، ج ، ح ، خ ، ع ، غ ، ف ، ق ، ك ، م ، هـ ، و ، ي

إِبْغِ حَجَّكَ وَ خَفْ عَقِيمَهُ

أ ْلإِنْسَانُ ، أَلْبَلَدُ ، أَلْجَنَّةُ ، أَلْحَمْدُ ، أَلْخَيْرُ ، أَلْعُلَمَاءُ ، أَلْغَفُورُ ، أَلْفَجْرُ ، أَلْقَمَرُ ، ألْكُفَّارُ ، أَلْمُؤْمِنُ ، أَلْهَلآكُ ، أَلْوَاحِدُ ، أَلْيَوْمُ

 

Tecvid programı
tecvid dersleri
tecvid nedir
tecvid kuralları
tecvid öğreniyorum
tecvid kurallari
tecvid kaideleri
tecvid kuralları yazılı

 

 

 

İlgili Makaleler