Tecvid ilminde bahis konusu olan zamir, kelimelere bitişen müfred
müzekker gaib zamiri olan hu ( هُ) zamiridir. Bu zamirin harekesi ötre
olduğu zaman vav ile, esre olduğu zaman da ye ile uzatılır. هِى ) ) ,((هُو
gibi. Şimdi bu durumun nerelerde ve nasıl tahakkuk ettiğini görelim:
l- Zamir iki harekeli harf arasında bulunduğu zaman. Misal:
وَلَمْ يَكُن لَهُ آُفُوًا أَحَدٌ
Bu durumda zamir ötreli ise vav ile esreli ise ye ile bir elif miktarı
uzatılır. Ancak daha önce izah edildiği gibi zamirden sonra gelen harf
hemze ise, o zaman medd-i munfasıl olur. ( بِهِ إِيماَناً ) gibi. Bak sh: 29
Ancak bu kaidenin şu istisnaları vardır.
a- Araf süresi, قَالُواْ أَرْجِهْ وَأَخَاهُ) : 111 ). Buradaki zamir sükun ile
okunur.
b- Neml süresi, فَأَلْقِهْ إِلَيْهِمْ) : 28 ). Buradaki zamir sükun ile okunur.
c- Nur süresi, وَيَتَّقْهِ فَاؤُلَئِكَ) : 51 ). Buradaki zamir medsiz, esreli olarak
okunur.
d- Zümer süresi, يَرْضَهُ لَكُمْ) : 7 ) Buradaki zamir de medsiz ötreli
olarak okunur.
2- Zamir, iki sakin arasında vaki olduğu zaman ittifakla medsiz
okunur. ( آتَاهُ اللهُ)، (وَاِلَيْهِ الْمَصِيرُ ) gibi.
3- Zamir, kendinden önce harekeli, kendisinden sonra sakin iki harf
arasında vaki olunca da ittifakla medsiz okunur. Misal:
لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ) ) gibi.
4- Zamir, sakin bir harften sonra ve harekeli bir harften evvel vaki
olduğu zaman yine medsiz okunur. ( فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ) ,(فِيهِ هُدًى ) gibi. Yalnız
Furkan süresi 69. ayetinde geçen ( فِيهِ مُهَانًا ) kelimesindeki ( هِ) zamiri med
olunur.
Bazı kelimelerin sonlarında bulunan ve kelimenin aslî harfi olup,
zamir olmayan ( هُ) leri; zamir olan ( ه) ler ile karıştırmamak lazımdır.
وَلَمْ يَنْتَهِ) , (مَا نَفْقَهُ) ) kelimelerinde olduğu gibi.
Hükmü : Vacibtir.

 

 

ZAMİR  “DAMİR”

 

            Tecvîd ilminin konusu olan zamir, Huve ( هُوَ ) lafzı olup, bu zamirin hangi durumlarda uzatılarak, hangi durumlarda da uzatılmayarak okunacağıdır.

 

A)   Zamirin Med/SILA Yapılarak (Uzatılarak) Okunduğu Yerler:

 

1- Eğer zamirden önceki harfin harekesi üstün ( ـَـ )veya ötre  ( ـُـ )olursa, vasl halinde (geçiş durumunda) zamir ötreli olarak sonunda med harflerinden vav  ( و )varmış gibi “Û” sesiyle uzatılarak okunur.

 

إِنَّهُ = إِنَّهُو ، صَاحِبُهُ = صَاحِبُهُو ، مَا لَهُ = مَا لَهُو ، رَبُّهُ = رَبُّهُو

 

 2- Eğer zamirden önceki harfin harekesi esre  ( ـِـ )ise vasl halinde zamir esreli olarak sanki sonunda med harflerinden yâ (ي ) varmış gibi “Δ sesi ile uzatılarak okunur.

 

بِهِ = بِهِي ، مِنْ قَوْمِهِ = مِنْ قَوْمِهِي ، لِوَلِيِّهِ = لِوَلِيِّهِي ، رَبِّهِ = رَبِّهِي

 

B) Zamirin Kasredilerek/Adem-i sıla (Uzatılmadan) Okunduğu Yerler:

 

1- Zamirden önceki harf med harflerinden biri ise zamir vasl halinde bile uzatılmadan okunur.

 

فِيهِ ، خُذُوهُ ، وَ اجْتَبَاهُ ، وَ هَدَاهُ ، آتَيْنَاهُ ، لأَخِيهِ

 

2- Zamirden önceki harf sâkin (harekesiz), yani cezmli bir harf ise zamir vasl halinde yine uzatılmadan okunur.

 

إِلَيْهِ ، عَلَيْهِ ، حَمَلَتْهُ ، مِنْهُ ، فَاعْبُدْهُ ، يَأْخُذْهُ ، فَبَشِّرْهُ

 

3- Zamirden sonra gelen harfin harekesi yoksa zamir vasl halinde yine uzatılmadan okunur.

 

بِهِ اْلإِلَهُ ، لَهُ الْمُلْكُ ، أَنَّهُ الْحَقُّ ، كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ

 

Not: Tabiî medde, med harfleri her zaman açık olarak görülmez. Kur’an-ı Kerim’de bazı üstünlü harfler, kendilerinden sonra elif varmış gibi uzatılarak okunur. Okunması kolay olsun diye bu harflerin üzerine dik ve kısa bir uzatma işareti (‘) konur.

 

إِبْرَهِيمَ  إِسْحَقَ  هَرُونَ  وَلَكِنْ  طَهَ

 

Zamirin Kaideler Dışında Okunduğu İstisnâî İki Durum Vardır

 

1.     Kaideye uymasına rağmen Zümer 7. âyetinde geçen  ( يَرْضَهُ لَكُمْ ) ibaresindeki zamir uzatılmadan, yani kasredilerek okunur.

 

2.     Furkan 69. âyetinde yer alan ( فِيهِ مُهَانَا ) lafz-ı celîlindeki zamir, kendinden önce med harfi geliyor olmasına rağmen Âsım kırâatında Hafs burayı( فِيهيِ مُهَانَا )şeklinde uzatarak okumuştur. Bunun iki sebebi varıdır. Birincisi: Manasındaki dehşetli azaba tenbih ve ikaz içindir. İkincisi: Zamir ( هـ )’nin esresinden sonra mîm  ( م )harfinin ötresine süratle geçmekte ortaya çıkan güçlük ve külfeti kaldırmak içindir.

 

            Bunlardan başka zamirle alakası olmadığı halde yazılış itibariyle zamire benzeyen he (( ه ، ـه ) هـ ) harfleri vardır. Bunlar bulunduğu kelimenin asıl harflerinden olduğu için uzatılmadan okunurlar. Kur’ân’daki bu kelimelerin tamamı şunlardır:

 

فَوَاكِهُ ، لَمْ يَنْتَهِ ، وَ مَا نَفْقَهُ ، لَمْ تَنْتَهِ ، وَجْهُ أَبِيكُمْ

 

Tecvid programı
tecvid dersleri
tecvid nedir
tecvid kuralları
tecvid öğreniyorum
tecvid kurallari
tecvid kaideleri
tecvid kuralları yazılı