Önce “mütekaribeyn” in tarifini yapalım. Lügatta: “Mütekarib”
Birbirine yakın olup, yaklaşıcı olan şeylere denir. Tecvid ilminde ise:
Mahreçleri de sıfatları da başka, fakat mahreçleri veya sıfatları veyahut
hem mahreç hem de sıfatları yönünden birbirleriyle yakınlığı bulunan iki
harfe “mütekarib” harf denir. Mütekarib iki harften birincisi sakin,
ikincisi harekeli olarak yan yana geldikleri zaman, sakin olan birinci
harfin harekeli olan ikinci harfe idgam edilmesine “idgam-ı
mütekaribeyn” denir.
İdgam mütekaribeyn’in harfleri, Kıraat-ı İmam Asım ve rivayet-i
Hafs’a göre iki mahreç üzeredir:
1- Lam ( ل)ve ra ( ر) mahreci: Bu iki harfin mahreci değişiktir,
fakat birbirine yakındır. (Bak. Sh: 12) Sıfatlar da değişiktir, fakat
müşterek sıfatları da vardır. (Bak. Sh: 22-23) Misaller:
(قُلْ رَبِّ قُرَّبِّ ) ,(بَلْ رَفَعَهُ الله بَرَّفَعَهُ اللهُ )
İdgam tamdır. Bu misallerde görüldüğü üzere, lam harfinin önce, ra
harfinin sonra gelmesi şarttır. Ra önce gelirse, idgam yapmak caiz
değildir. Misal: ( (فَاغْفِرْ لِى
2- Kaf ( ق) ve ( ك) kef harflerinin mahreci: Bu iki harfin mahreci
de değişiktir. Fakat birbirine yakındır. (Bak. Sh: 12) Sıfatlar da değişiktir,
fakat müşterek sıfatları da vardır. (Bak. Sh: 23) Kur’an-ı Kerim’de bunun
bir misali vardır. O da el-Mürselat suresindeki ( اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ ) lafz-ı şerifidir.
Tam idgam yapılarak ( اَلَمْ نَخْلُكُّمْ ) şeklinde okunur. İdgamın nakıs olacağı
rivayeti de vardır.
Hükmü: Vacibtir.

İDĞAM-I MÜTEKARİBEYN

            “Mahreç veya sıfatları, yahut hem mahreçleri hem de sıfatları bakımından birbirleriyle yakınlığı olan iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana gelirse, birinci harfin ikinci harfe idğam edilmesine “İdğam-ı mütekaribeyn” denir.”

A)    Lâm  ( ل )ve Râ  ( ر ) Harflerinin İdğâmı:Herhangi bir kelimenin son harfi sâkin bir lâm, hemen arkasından gelen ikinci kelimenin ilk başındaki harf de harekeli bir râ olursa, lâm harfi, râ harfine tam bir idğâm ile idğâm olunur. Hükmü ittifakla vacip’tir.

وَ قُلْ رَبِّ = وَ قُرَّبِّ ، بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ = بَرَّفَعَهُ اللَّهُ

B) Kaf  ( ق )ve Kef( ك )  Harflerinin İdğâmı: Kaf harfi sâkin, kendisinden sonra harekeli bir kef gelirse olur. Tam veya nakıs olarak yapılması caizdir. Kur’ân’da tek örneği vardır:

( أَلَمْ نَخْلُكُّمْ )  : أَلَمْ نَخْلُقْكُمْ

Tecvid programı
tecvid dersleri
tecvid nedir
tecvid kuralları
tecvid öğreniyorum
tecvid kurallari
tecvid kaideleri
tecvid kuralları yazılı