Önce “misleyn” in tarifini yapalım. Mahreçleri ve sıfatları aynı
olan iki harfe “misleyn” harf denir. O halde mahreçleri ve sıfatları aynı
olan iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana gelirse,
sakin olan birinci harfin, harekeli olan ikinci harfe idgam edilmesine
“idgam-ı misleyn” denir. Bu İdgam iki çeşittir.
I- İdgam-ı misleyn mea’l-gunne (gunneli idgam-ı misleyn): Bu da
iki durumda meydana gelir:
a- Sakin nun ( نْ) dan sonra harekeli nun geldiği zaman. Misaller.
(مِنْ نََارٍ ) ,(مَنْ نَشَاءُ ) ,(وَمَنْ نُعَمِّرْهُ )
b-Sakin mim ( مْ) den sonra harekeli mim geldiği zaman. Misaller.
(مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنَا ) ,(عَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ ) ,(اَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ )
Bu arada sakin mim ( مْ) ‘in hallerini belirtelim ki, sakin mim’in üç
hali vardır.
1- Sakin mim, kendisinden sonra gelen harekeli mim harfine
uğrarsa, yukarıda görüldüğü üzere, “idgam-ı misleyn mea’l-gunne”
olur.
2- Sakin mimden sonra be ( ب) harfi geldiği zaman “ihfa” olur.
Buna “İhfa-ı şefevi” (dudak ihfası) denir. ( اَمْ بِهِ -مَا لَهُمْ بِهِ ) gibi. Mim,
dudaklara bastırmadan ve kısmen gizlenerek okunur. “Gunnede de hafif
tutma yapılır.
3- Sakin mimden sonra, be ( ب) ve mim ( م)’den başka harflerden
biri geldiği zaman izhar olur. Buna “İzhar-ı şefevi” denir. ( ,(هُمْ فِيِه
وَلَهُمْ عَذَابٌ) ,(لَكُمْ دِينُكُمْ) ,(اَلْحَمْدُ) ) gibi. Bu durumda mim tutma yapılmadan,
tabii olarak okunur. Mimin gunne sıfatı da normalden fazla uzatılmadan
okunur.
II- İdgam-ı misleyn bila gunne (gunnesiz idgam-ı misleyn): Nun
ن) ) ve mim ( م) harflerinin dışında kalan harfler, birbirlerine uğradığı
zaman olur.
اِضْرِبْ بِعَصَاكَ ) ,(آوَوْا وَنَصَرُوا ) ,(بَلْ لَجُّوا ) ,(قَدْ دَخَلُوا) ) gibi.
Hükmü: Vacibtir.
İDĞÂM-I MİSLEYN (Mütemasileyn)
Misleyn: “Birbirine benzeyen iki şey” anlamına gelmektedir.
“Mahrecleri ve sıfatları aynı olan iki harften, birincisi sâkin, ikincisi harekeli olmak üzere yan yana geldikleri zaman, sâkin olan birinci harfin (müdğâmın), harekeli olan ikinci harfe (müdğâmün fîhe) idğâm edilmesine “İdğâm-ı Misleyn” denir.”Hükmü: vacip’tir.
İdğâm-ı misleynde müdğâm ile müdğâmün fîhin aynı kelimede veya iki ayrı kelimede olması arasında bir fark yoktur.
كُفَّارٌ ، يَوَدُّ ، إِنَّ ، أَلْحَقُّ ، أَسَّسَ ، نُعَمِّرْهُ ، رَبِّ ، قُلْ لَهُمْ ، مَنْ نَشَاءُ ، قَدْ دَخَلُوا ، وَ لْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ ، آوَوْا وَ نَصَرُوا
Yukarıdaki örneklerden ilk satırda yazılı olanlar aynı kelimede şeddeli olarak yazılan ve okunan idğâm-ı misleyne, ikinci satırdakiler de ayrı kelimelerde bulundukları için yazıda değil ama okuyuşta şeddeli imiş gibi okunanlara örnektir. Meselâ ( وَ قُلْ لَهُمْ) lafzındaki lam ( ل ) harflerinden birinci kelimenin sonundaki (müdğâm) sâkin, ikinci kelimenin başındaki (müdğâmün fîh) ise harekelidir. Dolayısıyla tam bir idğâm ile birbirlerine idğâm edilerek ( وَ قُلَّهُمْ ) şeklinde okunmalıdır.
مَدَدْتَ ، ظَنَنْتُمْ ، ضَلَلْنَا
Kelimelerinde her ne kadar birbirinin aynı olan harfler peşpeşe gelmiş iseler de idğâm-ı misleyn gerçekleşmez. Çünkü bu harflerden birincisi harekeli, ikincisi sâkindir. İdğâm-ı misleynin şartı ise birincinin sâkin, ikincinin harekeli olmasını gerektirir.
İDĞÂM-I MİSLEYN’İN KISIMLARI
1- İdğâm-ı Misleyn Mealğunne (Ğunneli İdğâm-ı Misleyn): Mim ve nun harfleriyle yapılan idğamdır. Sakin bir mimden sonra harekeli bir mim veya sakin bir nun’dan sonra harekeli bir nun gelince bunlar kendi aralarında idğam edilirler. 1.5 elif tutulur
وَ مَنْ نُعَمِّرْهُ = وَمَنُّعَمِّرْهُ ، مِنْ نَارٍ = مِنَّارٍ ، أَمْ مَنْ = أَمَّنْ
2- İdğâm-ı Misleyn Bilâğunne: Mahrec ve sıfatları birbirinin aynı olan iki harfin ğunnesiz bir şekilde birbirlerine idğâm edilmeleri demektir. Bunun ğunnesiz olmasının sebebi sâkin nûn ve sâkin mîm harfleri dışındaki harflerde ğunne sıfatının olmamasıdır. Özel bir tutma zamanı yoktur.
كَانَتْ تَأْتِيهِمْ = كَانتَّأْتِيهِمْ ، بَلْ لَجُّوا = بَلَّجُّو
فِي يَوْمٍ ، قَالُوا وَجَدْنَا ، أَلَّذِي يُوَسْوِسُ ، فِي يُوسُفَ
İbarelerinde idğâm yapılmaz. Bu örneklerden ( فِي يَوْمٍ ) lafz-ı celîlinde med harfi olan yâ’dan sonra kendisi gibi bir yâ harfi gelmiştir. Ancak birinci yâ ( ي )harfinin buradaki görevi med harfi olarak kendinden önceki fe ( ف ) harfini çekmektir. Dolayısıyla burada idğâm söz konusu olamaz.
عَصَوْا وَ كَانُوا ، فَنَادَوْا وَ لآتَ ، آوَوْا وَ نَصَرُوا
Müdğâm olan birinci harf med harfi değil de harf-i lîn olursa ve kendisinden sonra yine kendi mislinden olan bir harf gelirse bu durumda idğâm-ı misleyn gerçekleşir. Bunlardan ( عَصَوْا وَ كَانُوا ) lafz-ı celîlinde birinci kelimenin sonunda harf-i lîn olan bir vav harfi mevcuttur.
Tecvid programı
tecvid dersleri
tecvid nedir
tecvid kuralları
tecvid öğreniyorum
tecvid kurallari
tecvid kaideleri
tecvid kuralları yazılı