Hadis Usulü

Mevkuf Hadislerde Sahihlik ve Zayıflık Hadis Usulü Online Oku


Mevkuf Hadislerde Sahihlik ve Zayıflık:

 

Rasulullah’tan gelmeyen sözlerde, O’ndan
gelenlerdeki yücelik bulunmaz. Buna rağmen Mevkuf Hadis’e zayıf hadistir demek
doğru olmaz. Zira sahihlik, hasenlik ve zayıflık, hadis usulü kaideleri uyarınca
yapılacak sened araştırmalarına bağlı değerlendirmelerdir.

Mevkuf bir hadise “sahihtir” demekle onun, Hz.
Peygamber’e aidiyeti söylenmiş olmamaktadır. Hatta onunla amel etmenin vacib
olduğu da belirtilmiş olmamaktadır. Çünkü en sahih görüşe göre mevkuf Hadis
hüccet değildir.[1]

Mamafih Mevkuf Hadis’in hükmü konusunda görüş
ayrılığı bulunduğu da unutulmamalıdır. Hanefilerden Razi, Serahsi ve müteahhirun,
birer görüşlerinde de İmam Malik ve Ahmed b. Hanbel’e göre mevkuf hadis
hüccettir. Bazı hanefiler ve İmam Şafii’ye göre hüccet değildir. Çünkü sahabinin
kendi ictihadı sonucu ya da Hz. Peygamber’den değil de başka birinden duymuş
olma ihtimali vardır.[2]

Ebu Davud da, “Nebi’den (s.a.v.) nakledilen iki
haber tearuz edince, Ashabının hangisiyle amel ettiğine bakılır.”[3]
demektedir.

Bazı Mevkuf Hadisler de senedleri Rasulullah’a
ulaşmadığı için mevzu (uydurma) sanılmıştır. Ebu Hafs Ömer b. Bedr el-Mavsili
(622/1224) böyle yanlış bir değerlendirmeye tabi tutulmuş Mevkuf Hadisleri
“Ma’rifetü’l-vukuf ale’l-mevkuf” adlı eserinde toplamıştır. Abdurrezzak b.
Hemmam (211/826)’ın el-Musannef’inde de mevkuf hadisleri bolca bulmak mümkündür.

[4]

Mevkuf hadise örnek:

Katade: “Ömer b. El-Hattab kişinin yalnız başına
yolculuğa çıkmasını hoş görmezdi.” dedi.[5]

Ebu Eyyub el-Ensari: “İlminin artmasını,
anlayışının derinleşmesini arzu eden kendi kavm kabilesinden uzaklaşıp
yabancılarla beraberliğe (hicret’e) katlansın.” dedi.[6]



 




[1]

Kasımi, Kavaid: 111; Ahmed Naim, Tecrid Tercümesi (Mukaddime) 1/135.



[2]

Bk. Itr, menhec: 328.



[3]

Ebu Davud, Hacc: 40.



[4]

Ahmed Naim, Tecrid Tercümesi (Mukaddime) 1/135.



[5]

Abdurrezzak b. Hemmam, Musannef: 10/431.



[6]

Çakan, Eyüp Sultan Hazretlerinden Kırk Hadis, 145 (İstanbul, 1982); İsmail
Lütfi Çakan, Hadis Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları:
120.

İlgili Makaleler