ARAPÇA KELİMELERİN YAPISI
Arapça, bükünlü bir dildir; yani bir kökten yeni kelimeler türetilirken başa ve
sona ekler getirilmez. Kelimenin kökünü oluşturan temel harflerin belli bir
kalıba göre başına, sonuna veya ortasına; bazan hepsine birden belli harflerin
ilâvesiyle yeni kelimeler yapılır. Bu yapıdan dolayı, Arapça kelimeler klasik dil
bilgisi kitaplarında bugünkü dil bilgisi anlayışından farklı bir şekilde
sınıflandırılmıştır. Türkçede kullanılmayan fiil çekimlerini bir tarafa bırakırsak,
Arapça kelimeler kabaca iki gruba ayrılır:
a) asıl isimler (=ism-i câmid)
b) türemiş isimler (=ism-i müştak).
Asıl isimler (ism-i câmid) grubuna giren kelimeler özel isimler, cins
isimleri ve sayı isimleridir.
Fiilden türemiş isimler (ism-i müştak) ise masdar isimleri, ism-i fâ’il, ism-i
mef’ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl, ism-i mekân, ism-i
zamân, ism-i âlet, ism-i tasgîr, ism-i mensûb olarak gruplara ayrılır.
Bazı bağlama edatlarıyla, harf-i cer denilen edat ve zarfları da ayrıca
zikretmek gerekir.
Edat ve harf-i cerler hariç bu kelimeleri dilbilgisel görevlerine göre isim ve
sıfat olarak da sınıflandırmak mümkündür:
İsm-i câmid grubuna giren bütün kelimeler, masdarlar, ism-i mekân, ism-i
zaman, ism-i âlet, ism-i tasgir cinsinden kelimeler isimdirler.
Arapçada Kelime
Yapımı: Kelime Kalıpları
ve Çokluk Kategorisi
bükün: Dil bilgisi
görevleri ve yapı
bakımından, kelime
köklerinin başında,
içinde veya sonunda
türlü değişikliklerin
olmasıdır.
bükünlü diller:
Arapça, İbranice vs.
gibi dillerdir.
İsm-i fâ’il, ism-i mef’ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl,
ism-i mensûb cinsinden kelimeler ise sıfattırlar.
İsimler
| isim |
| masdar |
| ism-i mekân |
| ism-i zamân |
| ism-i âlet |
| ism-i tasgîr |
Sıfatlar
| ism-i fâ’il |
| ism-i mef’ûl |
| sıfat-ı müşebbehe |
| mübâlağa-i fâ’il |
| ism-i tafdîl |
| ism-i mensûb |